Ba'zida tug'ish jarayoni suv ketishi bilan boshlanadi. Suv keta boshlagandan so'ng bir necha soat ichida ayolda to'lg'oqlar boshlanishi mumkin. Statistikani ko'rsatishicha, barcha homiladorliklarning 2% muddatidan oldin suv ketishi bilan yakunlanadi.
Yangi tug'ilgan chaqaloqni neonatolog ko'zdan kechirib uning tashqi ko'rinishiga qarab unga baho beradi. Baho 1dan 10balgacha bo'ladi. Mana shu balarga qarab bolaning umumiy salomatligiga baho berish mumkin. APGAR bahosi qanday hisoblanadi?
Tug'ish jarayoni bir tomondan tabiiy va qiyinchiliksiz kechishi kerak bo'lgan holat bo'lsa, ikkinchi tomondan uning davomida onaga va bolaga ziyon yetkazilishi mumkin.
Tug'ish jarayoni ba'zida bolaga shikkast yetkazilishi bilan yakunlanadi. Ba'zida jarohat o'sha zahoti namoyon bo'lsa, ba'zida yillar o'tib bolaning rivojlanishidagi muammolarda namoyon bo'la boshlaydi.
Tug'ish alomatlari hammada bir hil namoyon bo'lmaydi.
Ayol yana homilador bo'lmasligi uchun ko'p tug'ruqxonalarda ayolga bachadonini bog'lab tashlash (sterilizatsiya) qilish muolajasi taklif etiladi.
Hozirgi kunda homilador ayol og'riqsiz tug'ishi ham mumkin. Buning uchun unga maxsus dori yuboriladi.
Tajribali onalarning ta'kidlashicha, tuqqan ayol belini (qornini) bog'lab olsa, birinchidan beli og'rimas, ikkinchidan qorni osilib qolmas ekan.
Tuqqan ayolni 40 kun chillada saqlash kerakligi bejiz aytilmagan. Tuqqan ayolning organizmi juda zaif va ta'sirchan bo'lib qoladi. Yangi tug'ilgan chaqaloq parvarishi birinchi o'rinda bo'lgani bilan, yangi tuqqan ayolga ham maxsus e'tibor talab etiladi.
Ko'pchilik ayollarda homiladorlik va undan so'ng bavosil (gemorroy) yuzaga keladi. Ba'zilarda bu holat bir necha kundan so'ng o'zi o'tib ketsa, ba'zilarda oylab ayolga salbiy ta'sirini ko'rsatib keladi.
Tug'ish jarayonidan har bir ayol turlicha o'tadi. Og'riq va stress hammada bo'ladi, lekin og'riq davomiyligi, kuchi va ayolga bo'lgan ta'sirini kamaytirish tug'ishga bo'lgan tayyorgarlikka bog'liq.
Ko'pchilik erkaklarga ayollarda homiladorlik va emizish bilan bogliq badanidagi o'zgarishlar yoqadi. Ayollarda esa tuqqandan keyin eriga nisbatan talpinish (jinsiy aloqaga ehtiyoj) pasayib ketadi. Buning sababi nima ekan?
Hozirgi kunda deyarli barcha mamlakatlarda erning xotini tug'ayotganida birga bo'lishi ko'zda tutilgan. O'zbekistonning ayrim tug'ruqxonalarida ham bunday amaliyot tatbiq qilinmoqda. Er bilan tug'ish yoki tug'maslik bu har bir er-xotinning shaxsiy tanlovi. Agar tug'ish jarayonida birga bo'lishni er-xotin niyat qilgan bo'lsa, u holda er xotiniga qanday yordam ko'rsatishi mumkinligi haqida bilib olish kerak.
Kesarcha usulda tug'ishga qachon zarurat paydo bo'ladi?
Beldagi og'riq ham ma'lum bir kasallikning belgisi bo'lib xizmat qilishi mumkin.
Ma'lumki, ayol tanasining tuzilishi ortiqcha zo'riqishga yo'l qo'ymaydi. Tana skeleti, mushaklar va boylamalar faqat homilani olib yurishga va uni dunyoga keltirishga moslashgan bo'ladi.
Tug'ish paytida ko'p uchraydigan qiyinchiliklardan biri bu asfiksiyadir. Asfiksiya natijasida homila tanasining deyarli barcha organlari va to'qimalari lat yeydi, lekin asosiy zararni asab tizimi ko'radi. Chunki asfiksiya davomida organizmga kislorod bormaydi, bu esa asab tizimi hujayralarining yashay olishiga to'sqinlik qiladi.
Asfiksiya nima degani?
Tug'ruqxonaga borishdan oldin tayyorgarlik ko'rish foydadan holi bo'lmaydi.
Homiladorlikdan so'ng ko'p ayollarda qornida yoki bo'ksalarida chiziq shaklidagi izlar qoladi. Bu izlar vujudga kelishiga ayolning gormonal holatining o'zgarishi sabab bo'ladi. Izlarni butunlay yo'q qilish juda qiyin, lekin sellyulitdan farqli o'laroq, ularni iloji boricha ko'rinmasligini ta'minlash mumkin.
To'qqiz oy davomida ayol katta bir voqeaga tayyorlanib yuradi. Nihoyat 9 oy tugaydi va ayol dunyodagi eng baxtli inson bo'ladi. Bu borada unung yaqinlari ayolning har bir iltimos-u talabini bajarishga tayyor bo'lib turadilar. Chunki farzand ko'rgan ayol eng yuqori, eng chiroyli mehrga to'la e'tiborga loyiqdir.
Lekin bir hafta o'tar - o'tmas yaqinda ona bo'lganidan qanot qoqib yurgan ayolni ko'z yosh bilan ko'rib qolishingiz ajab emas.
