Hayotiy voqea va hikoyalar

Rahmat fikrila un. Bilasilami manda shunga sal öxshash voqea bögan. Yaqinda tog'am ötib qoldila digandim. Ösha tog'am rahmatli bölishlaridan biroz oldin. Körgani borganman. Osha kuni aslida uyga boraman desam oyimla tog'eni korgani boramiz xolalarin bn diganla. Unda manam borarman sila bn db turgan paytim qayni sinim keladigan böp qogan. Man barbir keturganman. Qayni sinim mandan xafa böganakan 1oyda 1ta kelaman nime bunaqa qiladila dib. Oyijon doxtirla tog'ami ahvollarini bilib manga shu gapni etganla. Oshanda hafa boludim ozi 1tagina tog'am kasal bo'sala bizaga g'animatlaku, biza yosh böse dib. Osha borganim tog'amni oxirgi körishim böldi. Rosa duo qibtila tog'am rahmatli bizani. Chunki xojeyinim koreyadan adamga db obkegan köynelarini chiroyli upakovka qb sizga obkeptila db tug'ilgan kunlarida tog'amga bergandim. Janozada oyijonga tog'am bizani shu 1tagina koyne un duo qiganlariyu hursand böp otganlarini, hamadanam bizani yaxshi körganlarini uyimdila etishdi. Uyga qaytvotganimizda Voy yaxshiyam oshanda borganakansiz dib qoldila özlariyam. Etmoqchimanki erni, er urug'ini rozi qilish kere. Lekin kelin va kelin tomondan qarindoshlayam Ollohning bandalari ulayam inson. Erni, qaynonani gapini 2qilish keremas sözidan chiqmasli kere dib uqtiriladi halqimizda. Lekin ming mashaqqat bn voyaga yetkazgan qiz farzandlaniyam ota-onani rozi qilishlik burchi borligini turmush örtog'imiz, qaynonalarimiz ham tushunishi kerak. Keyin kelinlaniyam öz fikr qarashlari borligini inobatga olishlari kk

salom sizlarga ham ilindim

Хўжайиним уйқудан,
Турди авзойи чатоқ.
Сўрасам, индамади,
Туш кўрдими ёмонроқ?:
Айтмоқчи эдим, афсус,
Рўзғоримиз камини,
Бундай пайтда чиқариб
Бўларканми дамимни?!
Жаҳли чиқади баттар,
Кечга овқат қилмасам.
Ё хат ёзиб қўлига,
Тутқазсамми,
Билмасам?:
“Бу - камчилик рўйхати”
Десам, аниқ, ўламан.
“Сизга ишқий мактуб
бор,
Жоним”, - деяқоламан.
Хатни шундай
бошладим:
“Салом, қалбим Қуёши!
Қўли очиқ, март, доно,
Оиламизнинг боши,
Сиз - суянчим, сиз –
тоғим,
Сиз - жонимнинг
парчаси,
Бўшаб қолди, Шунқорим,
Рўзғоримиз халтаси.
“Ахли аёлингизга
Келтирган ҳалол луқма
Садақа бўлади,” деб,
Ёзилган бир ҳадисда.
Сизчи, барака топкур
Қанча жонни боқяпсиз,
Ҳалол пул топиб,
сарфлаб,
Тоғ-тоғ савоб оляпсиз.
Бу савоблар олтинга,
Айланишиб, албатта,
Сизга бир қасир бўлиб,
Қад кўтарсин жаннатда.
Ахли аёл сиз учун,
Аллоҳ берган омонат,
Улар деб ҳар бир босган,
Қадамигиз – ибодат.
Мана рўйҳат: Гўшт,
гуруч,
Ёғ, шакар, сабзи, пиёз,
Нўхат, пишлаоқ,
картошка,
Ун ҳам оласиз бир оз.
Қўй гўшти нафис, енгил,
Суяги ҳам мазали.
Ёғсизгина жойидан,
Оласиз-да, асали.
Айтгандай, охирини,
Едик бугун асални,
Ўзингиз айтасиз-ку,
Асал, ҳайдар касални.
Шоколаднинг ўрнига
Қантак ўрик оласиз,
Ёнғоқ, майиз, наматак,
Ейиш керак боламиз.
Яна меҳмон-измонга,
Писта, мағиз, бодом йўқ.
Бозор қилишда сизга,
Етадиган одам йўқ.
Ёғсиз қатиқ ҳам олинг,
Юзларимга суришга,
Юз ҳам овқат емаса,
Кеб қолади қуришга.
Қалам қошни тўкади,
Ўсма ўстирар майин,
Қошимга ҳам сув керак,
Қайнонам айтгандайин.
Майли унутсангиз ҳам,
Ёзганларим ҳаммасин,
Ўсмам билан қатиғим,
Эсингиздан чиқмасин.
Пахта ўраб бир чўпга,
Тўнкариб пиёлани,
Ўтирибман олдимга,
Қўйволиб тошойнани.
Ахир, ўзингиз учун
Ясанаман, куламан,
Ўсмамни унутсангиз,
Аниқ йиғлаб бераман.
Унутмайсиз, албатта,
Сиз менинг йўғу-борим,
Харид учун олдиндан
Рахмат сизга, Шунқорим.
Сарфлаган ақчангизни,
Аллоҳ ўзи ҳаммасин,
Ҳар сўмини миллион,
Йўқ!
Миллиард қилиб
қайтарсин.
Сизни ўпиб қолгувчи,
Ва севгувчи умрбод,
Тантиққина ёрингиз,
Маликаи Турандот”.
Шомда қайтди хўжайин,
Ишонч билан ўзига,
Халта-халта нарсани,
Териб қўйди сўрига.
Қатиқ билан ўсмани,
Қўйиб шундоқ олдимга,
Болаларга билдирмай,
Шипшиди қулоғимга:
“Биринчи бор умримда,
Пул сарфлаб яйрадим,
Сизга .... кўйлак ҳам,
Сотиб олдим асалим”.
Мана сизга сўз сеҳри,
Камлар битди, минг
шукур.
Аёлга ақл берган,
Яратганга ташаккур.

zörku Zakiya ha-ha
shu eri bn boshqa tilda gaplashadiganlar,nima qilsa bölarkin mmm%!@ .Ingliz tilida qofiyalisi yög'akande shu sherni disam lol: ^xoxo$

voy Niratsan shartta ingliz tiliga o'girib o'qib bervurin, qofiyasi o'zbek tilida qop ketgan disiz mult: ^xoxo$

hiona wrote: voy Niratsan shartta ingliz tiliga o'girib o'qib bervurin, qofiyasi o'zbek tilida qop ketgan disiz mult: ^xoxo$

%hihi$

зору шерлар dod:

Niratsan wrote: Qizmi, ögilmi Alloh bergan ne'mat xammasi. Bazida ög'il bolani qölidan kelmagan ish,qiz bolani qölidan keladi.Alloh etgan,biz xoxlagan bandamizga qiz farzand berurmiz,xoxlasak ög'il farzand berurmiz,xoxlasak befarzand ,bepusht qilib qöyurmiz -dib.Hikoyezni oldin xam öqigandim,taqvim kitobida,shunaqa xulosaga kelgandim: Allohni berganiga qanoat qilmaslik nonkörlik,xali tug'ilmagan farzandni nobud qilish esa,qotillikdan boshqasi emas. Ayoliga xam qoyil qolmadimde,eri nima disa xoooop dib,öz jigargöshasini nobud qilishga qöyib berib. aslo$ Alloh xammamizni gunoh kabiralardan asrasin.Omin!

fikrizga qo'shilmayman shunday vaziyatla bo'ladiki ayolni qo'lidan hech nima kelmaydi. Kecha bir ayolni og'zidan ewitganimde yozaman. 2 og'limdan keyin homilador bo'ldim. Qaynonam erimga oldisin yetadi shu ikkovi bo'masa taloq qo'yasan. Yo'qsa sendan rozi emasman dib turvogan. Erim ham onasini gapidan chiqome oldir digan. Sira xoylamasdim lekin qolgan 2 bolami otasiz yawawini istamadim. O'zim otasiz o'sganim yetadi dib noiloj abort qildirdim. Ketiwdan oldin erimga gunohi onangiz va sizni gardanizda bo'ladi dedim. Homila katta bo'p qogani uchun abort qiyin kechdi. Abortdan keyinam 2 marta tozalatgani bordim. Xudoni jazosimi bilmadim qaynonamni kenjatoy qizi yillab farzand ko'romadi. 1 bolasi tug'ilishi bn bachadonini obtawawdi. Men hech kimni qarg'amadim' lekin qaytar dunyo o'ziga qaytdi.

Alloh bandalarini to'g'ri yo'lga boshlasin, iymon e'tiqod bersin. Qaytar dunyo ekanini unutmasligimiz kerakda!

ОРАМИЗДАГИ ОДАМЛАР
Саодат опа Вахоб тоға ва Турғуной холанинг тўнғич қизи эди..Ногирон ота қайсидир корхонада қоровул, она ва қизлар эса бировларнинг томорқаларида мавсумий ишларга чиқишарди..
Мендан чамаси олти ёш катта бўлган Саодат опани сал анақароқ дейишарди. Айтишларича фақат бошланғич синфдагина ўқиган. Тенгқурларидек хозижавоб ва билимли бўлмагани учун мактабдан хайдашган экан.
Телбаларга ўхшаб, сочлари патак, кийимлари йиртиқ, қилиқлари беўхшов бўлмагани учун нега баъзилар уни мазах қилишларига хеч тушунмасдим. Гаплашсангиз бинойидек. Саодат опани ёмонламасам қўшнимиз Хамида соддалигимдан кулиб, унга катта дўхтирдай ташхис қўйиб ташларди.
-Вой нима деяпсан? Жиннимасмиш?! Ғирт телбаку унинг. Ана магазинчи Соли тоғамдан сўраб кўр, Саодат умуман хисоб- китобга йўқ. Битта буханка нон учун қўлидаги ҳамма пулини олиб қўйса ҳам индамай кетаверар экан. Тўртта шакалад қўшиб берсаку, ундан хурсанд одам бўлмасмиш. Қайта-қайта раҳмат айтиб эси кетармиш.
Шунақа ватқда дойим иржайиб турадиган япалоқ башара Соли сариқдан нафратланиб кетардим. Ҳеч кимга зарари тегмайдиган, соддадил Саодат опани калака қилиши ва буни жиянларига мақтаниб гапириб беришини ўзи жиннилик эканини ўртоғимга тушунтира олмасдим.
Баҳор келиши билан Ваҳоб тоғанинг меҳнаткаш,чаққон қизлари талаш бўлиб қоларди. Деҳқончилик қиладиганлар ўнта уқуви йўқ ўтоқчидан кўра тўртта ишчан қизни ёллашга ҳаракат қилишарди.
Ўша вақтлара бизнинг ҳам еримиз бор эди. Турғуной холани қизлари билан ишга айтгани борсам, хола хурсанд бўлиб, мендан биринчи йўлга тушарди.Ишга чақирган бошқа деҳқонлардан узр сўраб, дадамнинг раъйини қайтармасди.. Эрталабки саккиздан қош қорайгунгача бош кўтармай ишлашларини кўриб нега одамлар айнан уларни чақиритиришлари сабабини тушунардим. .
Саодат ўн саккиз, Рокия аттиги тўққизга қадам қўйгани билан ҳаммаси баробар меҳнат қилишарди. Она қизларини шу қадар чайир-чаққон қилиб тарбиялаган эдики, улар тушган ўқариқ томондан дадамнинг кўнгли хотиржам бўларди.
Ўтоқчиларнинг тушлигини тайёрлаш, , чойларини дамлаб бериш менинг зиммамда. Атиги ўн иккидаман ва саноқли овқатларнигина биламан. Агар мўлгина солинувчи сургўшт, ўчоқ ва дала хавоси бўлмаса овқатларимни ҳеч ким емаса керак. Дадам яхшигина ошпаз бўлгани билан шахсан менга юқмаган. Аммо таътил бошланиб далага чиққан захотимиз дадам қўлимга капгир тутади. “Сен қиз боласан, албатта пазанда бўлишинг шарт, пишириб ўрган ” дердилару, катта кетмонни кўтариб дала айланарди. Мен ҳамма жойимга қоракуя теккизиб, бир нарсалар пишириб сўнг чўмич билан патнисга уриб ўтоқчиларни тушликка чақирардим.
Кирза этигини ечиб, совуқ чойдан хўплаган дадам эса афтимга эътибор бермай гап бошлардилар..
- Турғуной хола ва қизларини айтиб келганинг жуда яхши бўлдида қизим. Қара ишни тоза қилишади.Барака топишсин. Саодат ҳам теппа- тенг ишлар экан. Уни мактабдан хайдаган малимларини ўзини қувиш керак..Эх, камбағалда, камбағалда..... Овқатинг пишгандир, мен сузиб тураман. Сен чопиб бориб уларни айтиб кел.
Рости баъзан дадамдан хафа бўлардим. Вахобаканинг қизларини фақат мақтайдилар. Суяклари меҳнатда қотган, меҳнаткаш яна алланималар деб. “Кунига беш сўмдан онаси билан бирга йигирма беш сўм олишса ишлашадида!” дердим бироз дангасалигимни оқлаб. Кўрасиз, дердим яна ичимда, мен ҳам ўзимни кўрсатишим мумкин.
Дадамга мен ҳам улардан кам меҳнат қила олишимни исботлагим келарди. Бир куни тушликдан сўнг, идишлари апил-тапил ювиб улар тушган ўқариқ томон шошдим. Саодати билан беллашсам бўлмайди. Агар ютсам, беллашган одамингни қара дейишмайдими. Соҳибаси яъни ўзим тенги қизиннинг олдидаги эгатга ёпишиб пиёз ўтоққа тушиб қолдим. Қанча ўтганини билмайман. Қани энди узундан-узун эгатнинг охири кўринса. Қолганларга ўхшаб бошимни кўтармай, миқ этмай олға кетаяпману негадир ишимда унум йўқ.Бир пайт қарасам Соҳибабир эмас,иккинчи эгатни ҳам тугатиб учинчи эгатда тиржайиб турибди. .Мен эса биттани зўрға тугатиб-тугатмай чўзилиб қолгандим. Тавба дадам рост гапирибдилар. Она –болалар ўтаган эгатлар топ-тоза, фақат меникида бошигина юлинган ғумак, ажриқ ва бошқа ўтлар мазах қилгандай бодраб ётарди.
“Майли, пиёз йиғимида ўзимни кўрсатиб қўярман, ўшанда хадеб Вахоб тоғанинг қизларини мақтайвермайдилар” деб ўзимни овутдим.
Аммо йиғим палласида ҳам ҳар қанча уринмай улардан ўзиб кета олмасдим. Дадам бу томонларга ўтиб дамба-дам Турғуной хола билан суҳбатлашиб турардилар. Хола ишдан бош кўтармасалар ҳам гапни дўндиради. Эски гаплар, ҳикоят, ривоят дейсизми баъри бор бисотида. Фақат бировни ғийбат қилмайди. Шунинг учун дадамнинг қулфини топа олган бўлсалар керак. Дадамнинг феълини яхши биламан. Бошқа ўтоқчиларга фақат салом- алик, хорманг ва хисоб- китобдан бўлак луқма таламайдилар. Орифака гапирмайдиган одам дейишганларига ҳам кўникиб кетганман. Аммо негалир Турғуной хола билан доимо самимий эдилар.
Бир куни ғалати иш бўлди.
Куз бўлса ҳам ортга чекинмаётган қуёш тиғида пиёз кавлаш билан овора эдик. Ўнг ёнимда Соҳиба, чап томонимда эса Саодат мендан анча илгарилаб кетишган. Уф! Агар хозир дадам келиб қолсалар яна уяламанда. Кечагина ҳамманинг олдида мулзам қилгандилар
Жахл билан юлган пиёзларимни тўрт томонга ота бошладим. Сўнг бошимни чангаллаб узала тушиб ётвола қолдим.. Бошимдан бир қарич нарида тўп этиб бир нима тушмаганида ётаверардим. Кўзимни очсам дўп этиб тушган нарса пиёладан каттароқ пиёз экан. Атрофга ланглаб тургандим эгат охиридан хандон кулги эшитилди. Ие. Саодат опами? Жинниму у нега пиёз отади.Калламга тегса ёрилардику?! .
Вой, нима қиляпти?. Пиёз юляптими? .Менинг эгатимдами? Нега ёрдам беради? Ана Соҳиба, Рокия, Тожихон ўз жойларидаку!
Жавобсиз саволларимни охири йўқ.. Саодат опа эса ишоралар билан тезлашимни ундаб ишга зўр берган .Демак у кечадан бери хафа бўлиб юрганимни сезган. Билагимга куч қуйилиб, ишга тушдим. Тавба бу қиз жинни эмас, роборт экан! Бирпастда пиёзларимни юлиб ташладия. Раҳмат айтсам, кулиб, навбатдаги эгатга бошлади.
.Айланибкелиб қолган дадамни хурсандлигини кўринг.. Менга кўзини қисиб қўйган Саодат опа эса, миқ этмай ўз эгатида кетарди...
Ўша воқеадан сўнг Саодат опага бўлган хурматим ошди. Ҳар якшанба, ёки таътилда у билан ёнма ён туриб, тоза ва чаққон ишлашни ўрганардим. Улгура олмасам Саодат опа қарашар.Эвазига эса “Мен ўқишни билмайман. Ўқиган китобларингдан ҳикоялар бўлса айтиб бер, зерикмаймиз” дерди.
Ҳамма Вахоб тоғанинг қизларига хавасманд вақтлар, бу оила хақида жуда хунук миш- мишлар тарқалиб қолди. Оиланинг тўнғичи Саодат хомиладормиш!
- Қанақасига,бўлиши мумкин эмас!- деди дадам, маҳалладан гап топиб келган онамнинг оғзига уриб, - Эсинг борми хотин? Биров нима деса гап деб кўтариб келаверасанми? У қизлар зинҳор ножўя қадам ташламайди.Саодатку умуман!
Мен ҳам ишонмадим. Саодат опа ёмон қиз эмас! Бўлиши мумкин эмас! деб ҳамма билан тортишардиму, бирор марта ёнига бориб хақиқатни билиб келишга ошиқмасдим.
Бир куни боришга чоғланиб,уларнинг кўчасига бурилдим. Очиқ дарвозадан энди хатлайман деб турганимда,ичкаридаги томорқада Саодат опани кўриб қолдим. Менга кўзлари тушди чоғи пешвоз чиқиш ўрнига лапанглаб уй томонга қочди. Кенг кўйлак кийиб олгани билан югуришидан иккиқат хотиннинг фарқлай олардим. Демак миш- мишлар рост .
Дарвозани жаранглатиб ёптим. Жирканч нарсани ушлаб олгандай қўлимни ариқдаги сувда шоша –пиша чайиб, уйимиз томон югуриб кетибман
Ваҳоб тоғанинг биринчи хотинидан дунёга келган ўғил узоқ қишлоқдан отани қидириб келдию, Турғуной холанинг кўнгилчанглигидан фойдаланиб қизларга ака бўла қолди. Кундоши борлигини ва уни яқиндагина қазо қилганини ўгай ўғил ташрифидангина билган хола бечора, унга қаттиқ гапирмади. Кўкрагидан итариб, кўчага қувмади. Беш фарзандимнинг акаси деб, бор меҳрини берди. Йигирма тўртни уриб қўйган Самиғ бақувват йигит эди. Бўйларидан ўргилиб. Она ўрнини босишгаҳаракат қилди. Ишга кирганида суюнди.Чолимни ёнига кириб рўзғорни бир учини кўтариб қолдику!” дея алқаб эси кетарди.
Аммо кундоши қолдириб кетган етим, оиланинг шаънини ер билан битта қилди.
Совуқ куз кунларининг бирида қизлар она бошчилигида ишга отланишибдию, Саодат қаттиқ касаллиги туфайли уйда қолгибди. Иситмалаб, қалин кўрпанинг остида ҳаммузлаётган сингил бечора, ишдан вақтли қайтиб келган акан кўриб хурсанд бўлибди. Бирорта иссиққина таомни кўнгил тусаб тургандида.
Сўнг, ака пиширган аччиққина маставани ичиб қўлини дуога очди;
-Ака раҳмат! Илоҳим дунё тургунича туринг! Ҳаммага меҳрибонсиза?!
-Қўйсенчи!Эрталаб касаллигингни кўриб қўлим ишга бормади. Аямлар далага кетган бўлса,синглим бечора бир қошиқ ёғвонга зор бўлиб ётгандир дея жавоб сўраб қайтиб келавердим. Хозир,сенга битта зўр дори ҳам олиб келганман.Шамоллашни тақа- тўхтатади. Ичиб ўраниб ёт. Эрталабга отдей бўлиб кетасан.
Кўнглига игнадек шубҳа ораламаган. қиз шўрлик аканинг кафтидаги дорини ичиб ёстиққа ёнбошлайди. Кейин...кейин кўзи тиниб боши айлана бошлаган..Ундан кейин нима бўлганини бечора қиз ақлига сиғдира олмасди. Тиржайиб устига бостириб келиб, униққан чит кўйлагини шир этибйиртиб ташлаган аками ёки ака қиёфасидаги шайтонми, билмайди. Касаллик ва мастқилгувчи дори ўз ишини кўрсатиб қизни бутунлай беҳол қилиб унинг номуси барпод бўлганди.
Мен бу гапларни анча кейин, эсимни таниб оқ- қорани ажрата оладиган, ёзувчи бўламан деб қаламга илинадиган воқеаларни излаб юрган чоғимда эшитиб қолдим. Турғуной хола йиғлаб- йиғлаб қизининг оғзидан чиққанларини онамга айтиб берган экан.
Барибир кўришим керак! Қўрқув билан шайтон оралаган остонадан хатладим.Одамларку аллақачон нас юққан бу ховлидан қадамларини узиб қўйишган. Бир вақтлар ғурури осмон, ямоқ кийимда ҳам ялтироқ кийганлардан иззати улуғ қизларнинг қадди букилиб, тамом бўлишганди. Нобакор ўғилнинг қилмишидан сўнг ота қазо қилган. Муштипар она эса муштумдаккина бўлиб қолганди
"Кировринг" дея овоз берган хола уйнинг бурчагида тўрт ёшлар чамасидаги болани тиззасида аллалаб ўтирарди.
Саодатопанинг харомиси! Қулоғимга сингиб кетган гапни тилимда айтдимми, ёки дилимда ўзим ҳам тушунмадим. “Кўчага кўтариб чиқишмайди, .фақат уйда шу тўрт девор орасида боқишади” дейишади. Ана ўгай акадан пайдо бўлган валади зино, ана шайтон отадан пайдо туғилган шайтонча!
Мен кампирнинг қучоғидаги болага зоопаркдаги айиқ ёки, маймунни томоша қилаётгандай тикиламан. Ва айни пайтда беғуборгина пишиллаб ухлаб ётган норасидадан масофа сақлаб турардим. Турғуной хола қўл чўзиб сўрашганда ҳам, неварасини ушлаган қўлларига хохламайгина елка тутдим.

Чопиқ, ўтоқ, йиғим-терим деган ишлар бошланса қизлар қўшни Қирғизистон ва олисроқ қишлоқларгагина боришади. Ерликлар уларни ишга чақирмай қўйганларига анча бўлган. Қилғиликни қилган Самиғ эса ўн йилга кесилиб кетганди.
Қачонлардир юрган йўлларини гурсиллатадиган Турғуной хола чайқалибгина ўрнида қўзғолди.
Бу уйга бегона келмасди. Хола қачонлардир иш ва нон берган инсоннинг қизини кўрганидан қувонганини яширмай, мен билан айланиб ўргилиб сўрашди. Қазноқдан дастурхон олиб солишга уринди. Мен эса бу ерда овқатлансам, бир нарсаси юқиб қоладигандек қўрсгина қорним тўқлигини айтиб мақсадга ўтдим. Бурчакда ётган болага беписанд ишора қилиб, луқма ташладим;
-Хола анавини онаси қани? У билан гаплашиб олмоқчи эдим.
Тавба, аввалгидек Саодат опа десам, ўлиб қоламанми? Опа десам тилим узииб тушадигандек, бақрайиб турардим.! Саодат опанинг ўғли ногирон деб эшитгандим. Худодан қўқмаганимни қаранг. Буюмга ишора қилгандай “анавини” дебмана. Турғуной холанинг қалбини оғритиб қўйишимни ҳам ўйламабман..Хозир юзимни юлиб ташласая? Хозир уйидан хайдаб юборсая?
Турғуной хола оғринибгина менга қаради аммо кутганимдек юмма таламади, дарвозагаа ишора ҳам қилмади. Фақат кўзидан томган ёшларини кўйлагининг узун енги билан артиб саволимга жавоб берди.
- Саодат опанг ишда қизим. Сингиллари билан бирга кетганди.
- Ха,шунақами?. Мен халиги...нимага келгандим. Тўғриси ...ёзувчи бўлмоқчиман.Қизингиз хақида ёзмоқчи эдим. Сиз фақат қўрқмен. Отини айтиб силани уялтириб ўтирмиман.Ўзи ўшанда нима бўлганди. Нега у туғиб қўйди. Одамлар ҳар- хил гапиришади.
Хола бир оғиз сўз демай, анча пайтгача битта нуқтага тикилиб ўтирди. Сўнг йиғлаб қолган неварасини овутишга шошилди.
Атайлаб қиляптими бу кампир. Вақт ўтяптику! Ё хайдаб юбормайди ёки гапирмайди. Яна анави болага ёпишдия..
Тушликда чайламиздаги дастурхон атрофида бир гапириб ўн куладиган холанинг сўзамоллигига ишониб келгандим. Қизини ёмонламаса ҳам лаънати Самиғ хақида гапириб, оила шаънини оқлаб олмайдими? Мен шаҳар газетасига ёзаётган мақолаларимни ҳамма ўқиётганини нахотки билмаса. Мақсадим одамларни бу оилага бўлган фикрини бироз бўлса ҳам ўзгартишику. Одамлар улардан хазар қилишади.
Қарасам хола гапирадиганга ўхшамайди. Иззатим борлигида кета қолай деб ўрнимдан қўзғолдим. Худди шу пайт қулоғимга хазин алла эшитилди;
Ота меҳрин билмаганим
Меҳрибон бўл аллаё.
Отангга ҳеч ўхшамагин
Сен одам бўл аллаё...
Лаънат эмас, раҳмат билан
Катта бўлгин аллаё
Куйиб кетган бу кўнглимга
Малҳам бўлгин аллаё....
Аллаё,алла...
Тилаб,тилаб олмаганим
Аллохимнинг бергани.
Сўраб, сўраб олмаганим.
Синов учун келгани.
Юрагимнинг юпанчи бўл
Тиргаги бўл онангни.
Фақат қалбим тирнаб –тирнаб
Сўрайверма отангни.
Отангга хеч ўхшамагин, Сен одам бўл аллаё...
Аллаё,алла....
Қалқиб кетдим. Кўзларини юмиб, тўкилибгина алла айтаётган аёл қалбидаги дарддан дунё чайқалиб кетганди гўё. Унинг бўғзидан чиқаётган фарёд эмас, улкан тоғларни тўзғитиб юборгулик наъра эди.
Кўчага отилдим. Қўлимдаги қаламни синдириб, дафтарни бурдалаб ташладим.
Нега, нега одамлар бераҳм деган саволлар чарх урарди миямда. Кампирнинг алласидан топган хақиқақтимни виждоним тарозусида ўлчаб, йиғлаб борардим.
Аслида Садат эмас, мен хисобни билмас эканман. Хамидани уришиб берардиму, ўзим унинг магазинчи тоғасидан ҳам баттар бефаросатман. Нега дейсизми? Дунёда номуссиз қолганлар камми? Нега улар хақида ёзишга харакат қилиб кўрмадим?. Ана кичкинагина шаҳарчамизда хохлаганча топилади. Саодатдан ақли юзг чандон зиёда, аммо гуноҳи минг ботмон оғир шаккоклар бемалол бош кўтариб юришибдику! Туғруқхонада ишлаб, “ хафтасига фақат учтагина аборт қиламан” деб тилла тишларини ярқиратиб илжайиб юрадиганМуяссар опа, тўй-маъракага келадиган зиёфатларнинг тенгярмини уйга ташийдиган Холидаопа...Беникох туғилган неварасини қизи билан хожатхонага ташлаб ўлдирган Сожидаопа опанику гапирмаса ҳам бўлади. Уларни нега опа деяпман? Улар шунга арзийдими? Саодат опанинг шаъни булғанмаганида, сингиллари одамлардан қочиб, Қирғизистон далаларида ишлаб юришмасди. Балки, биттадан оиланинг бекаси бўлиб бахтиёр яшашармиди?! Саодат опачи, ногирон боласини беркитиқча туғиб, хожатхонага ташлаб юборганида жиннилигича қолардию, . беномус деган тавқи лаънатни олмасмиди?
Ха, хом сут эмган бандамизда! Ўзимиздан баландроқларнинг гунохларини кўриб кўрмаганга оламизу, сал қуйироқларни биргина хатолари учун янчиб ташлаймиз. . Ха янчиб ташлаймиз....
Саодат опа билан гаплашгани бетим чидамади. .
Аммо йиллар ўтиб уни барибир излаб топдим. Бир хоналик уй эшигини таққиллатганимда, онаси каби букчайиб қолган Саодатни танимабман. У бўлса мени таниб, хурсандлигидан қаттиқ қучоқлаб олганди.
Ичкарига кирдик. Юзга тортилган фотихадан сўнг гапни нимадан бошлашни билмасдим. Ахийри, ундан кечирим сўрадим
Саодат опа бўлса, “Э қўйсангизчи хапамасман! Холам, тоғамлар яхши юришибдими?" дея ҳаммани бирма-бир суриштириб чиқди.
Уй ниҳоятда ғариблигидан оиланинг яшаш тарзини билиб олиш қийин эмасди. Аммо диққатимни тортган нарса бошқа. Бундан бир неча йиллар авввал кўрган манзарам қайта гавдаланган эди. Бу уй бурчагида ҳам униққангина тўшакда ўн ёшлар чамасидаги қизча ётарди.Эътибор қилсам ақли анчагина зайиф .Саодат опага жуда ўхшайди. Она бечора мендан хол-ахвол сўрар ва ногирон қизчага айланиб- ўргилиб овқат едириш билан овора эди. Қизча хаттоки қошиқни эплаб ушлай олмас, едиришга уринаётган онасининг эса тинмай қўлларидан ўпарди.
Миш-мишчи одамлардан ногирон ўғлининг хозир махсус коллежда ўқиётганини эшитгандим. Аммо қизини билмас эканман. Она-боланинг ҳаракатларини кузатиб, ортиқча савол беришга ботина олмай хайрлашдим.
Онамдангина Саодат опани хотини ўлган одамга узатишганини, ичувчи эрдан яна битта ногирон дунёга келгач, эр жонивор қочиб кетганини эшитиб қолавердим.....

Muazzam Ibrohimova

Soliha7770 wrote: Juda ibratli hikoyalar, ayniqsa shunisi mudrab yotgan hislarni larzaga keltirib titratadi.
OILA MUQADDAS! NIKOH MUQADDAS!

[/quote]

Men atiga ikki yoshda edim. Juda afsusdaman, endi hech qachon maktabga bora olmasligimdan, öqishni, yozishni örganolmasligimdan... Men uchun endi uch raqami yöq... Mening oyimning ismi Sveta, u meni dunyoga keltirganida 17 yoshda edi. Buvim meni judayam yaxshi körardi, dadam baxtim uchun öz hayotini berishga ham tayyor edi. Baxtli gödak edim... Oyim kompyuter qarshisida, internetda köp vaqtini ötkazardi. Men endi gapirishni örgana boshlaganimda dadam va oyim tez-tez va jiddiy janjallashib qolishardi. Nihoyat oyim dadam bilan ajrashdi va kutilmaganda xorijga, qaysidir shaharga ketishga qaror qildi. Yangi uyimizga kelganimizda, men özimning "yangi dadam" bilan tanishdim. Boshida u juda mehribon edi. Ammo keyinroq meni ura boshladi. Men undan qörqardim. Judayam. U meni özining kamari bilan katta qila boshladi. Har gal mast vaqtida shu kamari bilan savalardi. Oyim unga qarshilik qila olmasdi. U oyim ikkimizni köchaga haydab yuborishi mumkinligini aytib qörqitardi. Uning ovozini eshitishim bilan kravat tagiga bekinib olardim. Lekin u baribir meni topib olardi. Qörqib qochardim. Lekin u baribir tutib olardi. Axir men tashlagan uch qadamim uning bir odimlashiga ham yetmasdi. Bir kuni "yangi dadam" tobi yöqligi uchun ishga bormadi. U bugungi kun mening tarbiyam bilan shug'ullanish uchun ajoyib imkoniyat ekanligini aytdi. Men devor qog'oziga yurakcha rasmini chizgandim. U bundan g'azablandi va kamarini yechib meni ura boshladi. Og'riq judayam kuchli edi. Oyim u meni qanday urayntganini shunchaki kuzatib turardi. Men hech narsa qila olmadim, faqat yig'ladim. U oyimga kamarni tutqazdi va baqirdi: "Ur!" Ey, Xudo, oyijon, nahotki siz ham meni ursangiz?! U yana baqirdi: "Agar sen bolani qanday tarbiyalash kerakligini bilmasang, ikkalangizni ham haydab yuboraman" Oyim meni urdi. "Yana",- takrorladi "yangi dadam". Yana urishdi. Yana... Jajji tanam og'riqlarni his qilmay qöydi. Faqat juda sovuq qotardim. Oyim yig'lab kamarni uloqtirib yubordi va meni bag'riga oldi. Zörg'a uning yuzini siladim va shavqatsiz dunyoda oxirgi marta gapirdim: "Oyijon, sizni yaxshi köraman".... Bugun ölganimga 40 kun böldi. Меni öz yurtimizga, haqiqiy dadamning uyi yaqiniga kömishdi. Dadam va buvim har kun qabrimga kelishadi. Özlari bilan juda köp gul va öyinchoqlar olib kelishadi. Afsuski ular b-n gaplasha olmayman.. Oyim qamoqda, judayam afsusdaman. Baribir oyimni juda yaxshi köraman. Oyijon, men ham sizga öxshagan gözal qiz bölmoqchiydim, eng chiroyli rasmlar chizmoqchiydim. Kun kelib siz kabi ona bölganimda, farzandimni kamar b-n emas, mehr b-n tarbiya qilmoqchiydim. Oyijon, endi osmondaman. Bu yerda juda köp farishtalar bor. Faqat siz yöqsiz... Men atiga ikki yoshda edim. Juda fsusdaman, endi hech qachon maktabga bora olmasligimdan, öqishni, yozishni örganolmasligimdan... Men uchun endi uch raqami yöq...

:rah# :dugona$ Hammelarga :rah#

Juda foydalik,hikoyalar ekan juda ko'p ibratlilari..... Bu mavzu ni boshidan ohirgi ancha o'qib chiqdim

Jadiy ohirgi hikoyanggiz ko'zlarni namlantiruvchi ekan Alloh asrasinee yomonlik qilishdan ahir farzandlarimizda Nima gunoh

QAYTAR DUNYO
Қайтар дунё


Бу чолни қишлоғимизда Ҳизр бува дейишарди.
Оппоқ соқоллари ўзига ярашган, гап-сўзлари маънили, нигоҳлари нурли боқар, каттаю-кичикни сизлаб, тилидан дуо тушмасди.
Шундай муътабар инсон афсус-ки, қўш кабутардай кексайган кампири билан сан-манга бориб қолди. Тўғрироғи, кампир чақимчи ва ношуд кенжа келиннинг ноўрин “висир-висир”лари туфайли чоли билан гаплашмай қўйди. Кексалик ҳам бир инжиқликда, бўлмаса ярим асрдан зиёдроқ бир-бирига суянчиқ бўлган эр-хотинлар, умр шомида, ҳар фурсат ғанимат чоғида шундай муносабатларда бўлишлари мумкинми? Бу дилхиралик анча йиллар шу таҳлит давом этди. Ўртада бўлиб ўтган гап элга ноъмалум-у, аммо қишлоқ аҳли орқавароттан «кобра» лақаби билан сийлаган келинга ҳам, ўғилга ҳам насиҳатлар қилишди, таъсир қилмади…
Чол оиладаги вазиятдан эл олдида истихола қилар, кампири билан ярашишга урингани сари, келин баттар гап кавлаб, иккисини ораларини бузарди. Маҳалла катталари, “Қора ботирлар фақат севишганлар орасига тушади десак, ота-онадек азиз қайнота-қайнона жуфтлигин ҳам кўра олмас эканда” деб надомат ила бош чайқашарди.

Бир куни қизлар билан гаплашиб турсак, Хизр бува келиб қолдилар. Салом бердик. Улар алик олиб менга юзландилар;
-Қизим, манави тугунчада уч-тўртта яктагим, дурра-пурра дегандай…- чол, қўлидаги бўғчага ишора киляптилару, ҳижолатдан-ми ёки кексаликда ўз уйидан тополмаган иззату-икромдан-ми, мижжаларига ёш қалқиди.
Мен уларни нима демоқчи бўлганларини тушундим;
-Майли бобожон, оппоқ килиб ювиб бераман.
-Барака топ қизим, мендан қайтмаса Аллохдан қайтсин! Ха айтгандай, момом, совунда ювсанг бўлади, анави қиммат ювадиганидан паршўтингдан ишлатмай қўявер. Яна-чи, дазмол-пазмол қилиш ҳам керакмас, хот ўлгур ёзвормасин.
Кирларни тозалаб ювиб, чиройли дазмоллайман, шундан сўнг Ҳизр буваникига бориб, улар учун ажратилган хужрани саришталаб бераман. Вақти-вақти билан эринмай, кўрпа-тўшагини офтобга ёйиб, чолнинг дуоларини оламан.
Бундан ноқис келин ва нобакор ўғил ҳижолат ҳам бўлишмас, қайтанга менга эшиттириб, «текин хизматкор келиб дадам анча дам оладиган бўлиб қолдилар» дейишарди. Мен бу гапларга парвойим фалак, мактабдан қайтгач, уйдаги юмушларимни саранжомлаб, ёрдамга шошаман...
Онажоним мени Хизр буваникига қуруқ юбормасдилар.
-Хозир бир пас сабр қилгин, овқат пишса олиб борасан.
-Ойижон овқатлари бўлса керак.
-Майли болам, бўлса бордир. Аммо бир коса овқат билан камайиб қолмаймиз. Ма, яхшилаб ўрадим. Иссиқлигида еб олсинлар.
Келин куймаланаётган ошхонадан турли таомларнинг лаззатли ислари таралган палла, унинг дастурхонида бир-икки бўлак нон ва туршакдан бошқа егуликни кўрмасдим. Буларни онамларга айтиб бергим келар аммо чақимчилигим туфайли ўртада дилхиралик чиқади деб қўрқардим.
Хизр бува бир коса ширингина таомим учун алоҳида алқасалар, арзимаган йигирма дақиқа ичида бажариб берадиган уй юмушлари учун алоҳида кафт очардилар. Баъзан дугоналарим ҳам мена қўшилиб «дуо талашиб қолишарди.
-Болам, нимайики муродинг бўлса Аллохим берсинлар! Тупроқ олсанг-олтин, тош олсанг –гавҳар бўлсин! Дўстга- хор, душманга-зор, номардга муҳтож қилмасин! Бахту- тахтингни Аллох зиёда айласин! Мендан қайтмаса ўзидан қайтсин!

….Йиллар ўтди, мактабни тугаллаб бир эмас икки олийгоҳга кирдим. Омадли эдим. Дугоналарим хазллашиб, «Буни Хизр бувани ўзи алқаган » дейишарди. Гоҳи шодлик, гоҳи ғам дегандай, йиллар бир- бирини қувлаб ўта бошлади. Учта жaвоҳирдай болажонларимга она бўлдим.
Хох ишонинг, хох ишонманг, дуодаги тупроқлар олтин , тошлар гавҳар бўлди.
..Яқинда болалигим ўтган ўша қадрдон жойларга бордим. Кокиллари сойни аллалаётган мажнунтоллар, беғубор дамларимни вужудига яшириб қўйган тупроқ йўллар шивирлаб, келганимдан чин қалбдан қувонаётганга ўхшайдилар. Эх-хе, қанчадан- қанча манаман деган одамлар ўтиб кетибди-я…Улардан баъзи бирларини мурғак юрагимга муҳрланиб қолган сийратларини қайта чизиб ширин хотирлайман. Ўн ўғилнинг отаси, чақалоқларнинг бошига “йўл” тушса ўрамада ўлчаб дандон пичоғида иримига кесиб қўядиган Ғофир тоға, сариқлигимга ишора қилиб, “татарка, нон бер ” деб маҳалла гузарида дойим кулиб ўтиргувчи Омон тоға, яна қанча-қанчаси...
“Нега нон сўрарди?”-деб савол беришингиз табиий. Гап шундаки, ҳар бир қишлоқ аёлига ўхшаб, онажоним ҳам тандирда мазалли патир, нонлар ёпиши билан аввало қўшниларига илинардилар. Ноннинг икки донасини аввал Хизр бувага, яна икки донасини эса, охорли дастурхончага ўраб, ён қўшнимиз Омон амакиникига чиқарардилар. Удумларимиз яхшида. ўзбекнинг шу хислатлари борки, қўни-қўшни, махалла-кўйчилик муносабатларида энг гўзал, энг дилбар сийрати намоён бўлади. Аммо гуручнинг курмаги бўлгани каби, “Кобра” келинга ўхшаган кимсалар зилол сувларни лойқалатиб, дилингни хира қилади…
Болалигим қолган кўчадан ўтар эканман, дуогўй Хизр бувани кўргим келиб, мижжаларимга ёш қалқади. Қаранг, қанча йиллар ўтиб кетган бўлсада, худди кечагидек юрагим хапқираверади.
Хизир бува қазо қилганларидан сўнг, келинининг йўриғига юрган қайнона ҳам рўшнолик кўрмади.
Бир гал қишлоққа келганимда, уни хаста дейишди. Касбим тақазоси биланми, ёки чол яшаган уйни яна бир бор кўргим келганиданми кампирдан хол сўрмоққа шошдим. Бир вақтлар текин хизматкор келганидан суюнган келин, бу сафар ўз оёғи билан кириб келган текин докторни очилиб кутиб олди.
Ховлига назар ташлайман. Ховли адоғидаги Хизр буванинг хужраси ўрнида қиёмат баланд иморат қад ростлабди. Чол неча бор сирапаниб тушган лой йўлакларга чиройли теккис тошлар ётқизилиб,, махалла болаларига узумидан илиниб турадиган пастаккина токлар қўпорилиб, кунгирадор нақшли айвонлар солинибди. Кўз ўнгимда, хужрасидан ховлига мўралаб, ойиларининг зуғми ила боболари билан “пўм” юрган набираларини маъюс кузатиб турган чолнинг мунғайган гавдаси намоён бўлади. Ёноғимга юмалаб тушган бир томчи ёшни артиб, “кобра”га савол бераман;
-Холам анча вақтдан бери касалми?
-Ха, қаричиликда, хит қилвордилар. Бир буйрагим дейдилар, бир жигаримлаб қоладилар. Бир хафтадан буён ошқозонларига ўт тушган шекилли бужмайиб инқиллаб ётибдилар.
-Дўхтирхонага олиб бордингизми?
-Вақт қайда дейсиз! Худога шукур сиз келиб қолдингиз…
Унга жавоб қайтармай, кампирнинг олдига шошаман.
Қачонлардир бир хирмон бўлиб очилиб юрган Шарофат хола, бир бурда бўлиб, хира кўзларидан тирқираган ёш билан кўришдилар. Хона хашаматли бўлгани билан, кампир бировнинг уйида меҳмонга келгандек омонат ўтирарди.
Тавба, чоли раҳматлининг бошига тушган ситамлар уни ҳам чегаралаб ўтмаганига, бир нигоҳ ташлаб англаб олиш етарли эди. Ундан хол-ахвол сўрар эканман, ташхис қўйишга ҳам ҳожат қолмади. Дастурхонда турган ялтироқ патнисдаги қаттиқ нон бўлаклари ҳамма нарсага ойдинлик киритди. Кампирнинг қоқ суяк бармоқлари орасида бир чети сичқон кемиргандай кемирилган, суви қочган патир бўлаги турарди.
-Хола бу ошқозонингизга оғирлик қилади. Сиз…
Гапим оғзимда чала қолиб, кампир елкалари силкиниб йиғлаб юборади.
-Жон болам, буни ўзим ҳам биламан. Дўхтир экансиз, келинимга “Юмшоқ нон есинлар” деган расепт ёзиб беринг. “Бир кунда бир махал иссиқ овқат беринглар”десангиз дориларсиз ҳам тузалиб қоламан.
Эх одамзот, ёшлик чаманларида беташвиш, бехаста чопиб юрганингда “пиру-бадавлат кексайиш насиб қилсин” деб Аллоҳга муножот айлаб, сўра! Йиғлаб сўра! Олтин тувакда омонат ўтирган, нон ва иссиқ овқатни келинидан “рецепт” орқали тилаётган бечоранинг куни бошинга тушмасин!
Бўғилиб ташқарига чиқдим. Ҳаммасини эшик ортида эшитиб турган келин ўзини оқлашга ҳам уринмади.
- Бу кампирни айтганларини комедия қилиб ёзсангиз, Хожибой Тожибоевга бир йиллик материал тўпланади.
Мен у билан ади-бади айтишишни хохламай керакли дори йўриқномаларини узатиб тайинлайман.
- Мана бу дориларни албатта олиб келинг, холам айтган юмшоқ нон ва иссиқ овқатни ёзмадим. Хазиллашдилар шекилли-а? Бир бечорага зулм қилмассиз!
Келин бир ўқрайиб, мени кузатиб қўйди.
Тошкентга қайтгунга қадар, бечора Шарофат холага муолажалар қилдим. Ёзиб берган дориларимни ўндан бири – энг арзонлари ҳарид қилинган эди. …

**************

Маҳалламиз кўчаларида хотираларимга ғарқ бўлиб борар эканман, муюлишда куз бўлишига қарамай жуда юпун кийинган бир кимса пайдо бўлади.
--Хой, ким бор, менга қаранглар,- деган хиркирок товуш эшитилади, афти танишроқ бу кимса махалладошларимдан бири бўлса керак, аммо эслай олмайман. Кўзлари ожиз шекилли пахса деворни пайпаслаб базўр йўл топяпти. Ранги рўйига-ку қараб бўлмайди. Яқинроқ бориб сўрадим;
-Ассалому алайкум! Кимни чақиряпсиз отахон, ёрдамим керак-ми?
Эгни боши афтодахол кимса жон холатда қўлларимга ёпишади.
-Ха, хайрияте! Хақиқат боракан-ку, ёшларга хайронман қизим, кўр одамга савоб қилгилари ҳам келмайди «Вақтимиз йўқ»дейишади бадбахтлар.Сен кимсан ўзи?
….
-Умуман олганда буни аҳамияти ҳам йўқ.. Менга қара, мана-ви бўғчада уч-туртта кирим бор, шуни ювиб бер. Савобга қоласан,- сўнг қўшимча қилади,- Келин ўлгурни Худо уриб куйган, ўғлим ҳам бир оғиз индамайди-я хотинчасига.…
Мен «чолга» диққат билан тикилиб, уни танигач лол қоламан. Хах дунёйи-дуна, кечагина ота-она дилини ранжитганлар, бугун ўзи ҳам бир чимдим эътиборга, бир сиқим меҳрга зор турса-я. Эх Хизр буванинг кенжаси, дуолардан бенасиб колган осий банда турарди қаршимда!
- Кирларимни ювиб берасан-а?
Қўлимга мажбуран тутказиб қўйган тугунни унга қайтараман.
-Кечирасиз, вақтим йўқ!-дейману, бу бандаи ноқисдан узоқлашаман.

Muazzam Ibrohimova

zakiya wrote: QAYTAR DUNYO
Қайтар дунё


Бу чолни қишлоғимизда Ҳизр бува дейишарди.
Оппоқ соқоллари ўзига ярашган, гап-сўзлари маънили, нигоҳлари нурли боқар, каттаю-кичикни сизлаб, тилидан дуо тушмасди.
Шундай муътабар инсон афсус-ки, қўш кабутардай кексайган кампири билан сан-манга бориб қолди. Тўғрироғи, кампир чақимчи ва ношуд кенжа келиннинг ноўрин “висир-висир”лари туфайли чоли билан гаплашмай қўйди. Кексалик ҳам бир инжиқликда, бўлмаса ярим асрдан зиёдроқ бир-бирига суянчиқ бўлган эр-хотинлар, умр шомида, ҳар фурсат ғанимат чоғида шундай муносабатларда бўлишлари мумкинми? Бу дилхиралик анча йиллар шу таҳлит давом этди. Ўртада бўлиб ўтган гап элга ноъмалум-у, аммо қишлоқ аҳли орқавароттан «кобра» лақаби билан сийлаган келинга ҳам, ўғилга ҳам насиҳатлар қилишди, таъсир қилмади…
Чол оиладаги вазиятдан эл олдида истихола қилар, кампири билан ярашишга урингани сари, келин баттар гап кавлаб, иккисини ораларини бузарди. Маҳалла катталари, “Қора ботирлар фақат севишганлар орасига тушади десак, ота-онадек азиз қайнота-қайнона жуфтлигин ҳам кўра олмас эканда” деб надомат ила бош чайқашарди.

Бир куни қизлар билан гаплашиб турсак, Хизр бува келиб қолдилар. Салом бердик. Улар алик олиб менга юзландилар;
-Қизим, манави тугунчада уч-тўртта яктагим, дурра-пурра дегандай…- чол, қўлидаги бўғчага ишора киляптилару, ҳижолатдан-ми ёки кексаликда ўз уйидан тополмаган иззату-икромдан-ми, мижжаларига ёш қалқиди.
Мен уларни нима демоқчи бўлганларини тушундим;
-Майли бобожон, оппоқ килиб ювиб бераман.
-Барака топ қизим, мендан қайтмаса Аллохдан қайтсин! Ха айтгандай, момом, совунда ювсанг бўлади, анави қиммат ювадиганидан паршўтингдан ишлатмай қўявер. Яна-чи, дазмол-пазмол қилиш ҳам керакмас, хот ўлгур ёзвормасин.
Кирларни тозалаб ювиб, чиройли дазмоллайман, шундан сўнг Ҳизр буваникига бориб, улар учун ажратилган хужрани саришталаб бераман. Вақти-вақти билан эринмай, кўрпа-тўшагини офтобга ёйиб, чолнинг дуоларини оламан.
Бундан ноқис келин ва нобакор ўғил ҳижолат ҳам бўлишмас, қайтанга менга эшиттириб, «текин хизматкор келиб дадам анча дам оладиган бўлиб қолдилар» дейишарди. Мен бу гапларга парвойим фалак, мактабдан қайтгач, уйдаги юмушларимни саранжомлаб, ёрдамга шошаман...
Онажоним мени Хизр буваникига қуруқ юбормасдилар.
-Хозир бир пас сабр қилгин, овқат пишса олиб борасан.
-Ойижон овқатлари бўлса керак.
-Майли болам, бўлса бордир. Аммо бир коса овқат билан камайиб қолмаймиз. Ма, яхшилаб ўрадим. Иссиқлигида еб олсинлар.
Келин куймаланаётган ошхонадан турли таомларнинг лаззатли ислари таралган палла, унинг дастурхонида бир-икки бўлак нон ва туршакдан бошқа егуликни кўрмасдим. Буларни онамларга айтиб бергим келар аммо чақимчилигим туфайли ўртада дилхиралик чиқади деб қўрқардим.
Хизр бува бир коса ширингина таомим учун алоҳида алқасалар, арзимаган йигирма дақиқа ичида бажариб берадиган уй юмушлари учун алоҳида кафт очардилар. Баъзан дугоналарим ҳам мена қўшилиб «дуо талашиб қолишарди.
-Болам, нимайики муродинг бўлса Аллохим берсинлар! Тупроқ олсанг-олтин, тош олсанг –гавҳар бўлсин! Дўстга- хор, душманга-зор, номардга муҳтож қилмасин! Бахту- тахтингни Аллох зиёда айласин! Мендан қайтмаса ўзидан қайтсин!

….Йиллар ўтди, мактабни тугаллаб бир эмас икки олийгоҳга кирдим. Омадли эдим. Дугоналарим хазллашиб, «Буни Хизр бувани ўзи алқаган » дейишарди. Гоҳи шодлик, гоҳи ғам дегандай, йиллар бир- бирини қувлаб ўта бошлади. Учта жaвоҳирдай болажонларимга она бўлдим.
Хох ишонинг, хох ишонманг, дуодаги тупроқлар олтин , тошлар гавҳар бўлди.
..Яқинда болалигим ўтган ўша қадрдон жойларга бордим. Кокиллари сойни аллалаётган мажнунтоллар, беғубор дамларимни вужудига яшириб қўйган тупроқ йўллар шивирлаб, келганимдан чин қалбдан қувонаётганга ўхшайдилар. Эх-хе, қанчадан- қанча манаман деган одамлар ўтиб кетибди-я…Улардан баъзи бирларини мурғак юрагимга муҳрланиб қолган сийратларини қайта чизиб ширин хотирлайман. Ўн ўғилнинг отаси, чақалоқларнинг бошига “йўл” тушса ўрамада ўлчаб дандон пичоғида иримига кесиб қўядиган Ғофир тоға, сариқлигимга ишора қилиб, “татарка, нон бер ” деб маҳалла гузарида дойим кулиб ўтиргувчи Омон тоға, яна қанча-қанчаси...
“Нега нон сўрарди?”-деб савол беришингиз табиий. Гап шундаки, ҳар бир қишлоқ аёлига ўхшаб, онажоним ҳам тандирда мазалли патир, нонлар ёпиши билан аввало қўшниларига илинардилар. Ноннинг икки донасини аввал Хизр бувага, яна икки донасини эса, охорли дастурхончага ўраб, ён қўшнимиз Омон амакиникига чиқарардилар. Удумларимиз яхшида. ўзбекнинг шу хислатлари борки, қўни-қўшни, махалла-кўйчилик муносабатларида энг гўзал, энг дилбар сийрати намоён бўлади. Аммо гуручнинг курмаги бўлгани каби, “Кобра” келинга ўхшаган кимсалар зилол сувларни лойқалатиб, дилингни хира қилади…
Болалигим қолган кўчадан ўтар эканман, дуогўй Хизр бувани кўргим келиб, мижжаларимга ёш қалқади. Қаранг, қанча йиллар ўтиб кетган бўлсада, худди кечагидек юрагим хапқираверади.
Хизир бува қазо қилганларидан сўнг, келинининг йўриғига юрган қайнона ҳам рўшнолик кўрмади.
Бир гал қишлоққа келганимда, уни хаста дейишди. Касбим тақазоси биланми, ёки чол яшаган уйни яна бир бор кўргим келганиданми кампирдан хол сўрмоққа шошдим. Бир вақтлар текин хизматкор келганидан суюнган келин, бу сафар ўз оёғи билан кириб келган текин докторни очилиб кутиб олди.
Ховлига назар ташлайман. Ховли адоғидаги Хизр буванинг хужраси ўрнида қиёмат баланд иморат қад ростлабди. Чол неча бор сирапаниб тушган лой йўлакларга чиройли теккис тошлар ётқизилиб,, махалла болаларига узумидан илиниб турадиган пастаккина токлар қўпорилиб, кунгирадор нақшли айвонлар солинибди. Кўз ўнгимда, хужрасидан ховлига мўралаб, ойиларининг зуғми ила боболари билан “пўм” юрган набираларини маъюс кузатиб турган чолнинг мунғайган гавдаси намоён бўлади. Ёноғимга юмалаб тушган бир томчи ёшни артиб, “кобра”га савол бераман;
-Холам анча вақтдан бери касалми?
-Ха, қаричиликда, хит қилвордилар. Бир буйрагим дейдилар, бир жигаримлаб қоладилар. Бир хафтадан буён ошқозонларига ўт тушган шекилли бужмайиб инқиллаб ётибдилар.
-Дўхтирхонага олиб бордингизми?
-Вақт қайда дейсиз! Худога шукур сиз келиб қолдингиз…
Унга жавоб қайтармай, кампирнинг олдига шошаман.
Қачонлардир бир хирмон бўлиб очилиб юрган Шарофат хола, бир бурда бўлиб, хира кўзларидан тирқираган ёш билан кўришдилар. Хона хашаматли бўлгани билан, кампир бировнинг уйида меҳмонга келгандек омонат ўтирарди.
Тавба, чоли раҳматлининг бошига тушган ситамлар уни ҳам чегаралаб ўтмаганига, бир нигоҳ ташлаб англаб олиш етарли эди. Ундан хол-ахвол сўрар эканман, ташхис қўйишга ҳам ҳожат қолмади. Дастурхонда турган ялтироқ патнисдаги қаттиқ нон бўлаклари ҳамма нарсага ойдинлик киритди. Кампирнинг қоқ суяк бармоқлари орасида бир чети сичқон кемиргандай кемирилган, суви қочган патир бўлаги турарди.
-Хола бу ошқозонингизга оғирлик қилади. Сиз…
Гапим оғзимда чала қолиб, кампир елкалари силкиниб йиғлаб юборади.
-Жон болам, буни ўзим ҳам биламан. Дўхтир экансиз, келинимга “Юмшоқ нон есинлар” деган расепт ёзиб беринг. “Бир кунда бир махал иссиқ овқат беринглар”десангиз дориларсиз ҳам тузалиб қоламан.
Эх одамзот, ёшлик чаманларида беташвиш, бехаста чопиб юрганингда “пиру-бадавлат кексайиш насиб қилсин” деб Аллоҳга муножот айлаб, сўра! Йиғлаб сўра! Олтин тувакда омонат ўтирган, нон ва иссиқ овқатни келинидан “рецепт” орқали тилаётган бечоранинг куни бошинга тушмасин!
Бўғилиб ташқарига чиқдим. Ҳаммасини эшик ортида эшитиб турган келин ўзини оқлашга ҳам уринмади.
- Бу кампирни айтганларини комедия қилиб ёзсангиз, Хожибой Тожибоевга бир йиллик материал тўпланади.
Мен у билан ади-бади айтишишни хохламай керакли дори йўриқномаларини узатиб тайинлайман.
- Мана бу дориларни албатта олиб келинг, холам айтган юмшоқ нон ва иссиқ овқатни ёзмадим. Хазиллашдилар шекилли-а? Бир бечорага зулм қилмассиз!
Келин бир ўқрайиб, мени кузатиб қўйди.
Тошкентга қайтгунга қадар, бечора Шарофат холага муолажалар қилдим. Ёзиб берган дориларимни ўндан бири – энг арзонлари ҳарид қилинган эди. …

**************

Маҳалламиз кўчаларида хотираларимга ғарқ бўлиб борар эканман, муюлишда куз бўлишига қарамай жуда юпун кийинган бир кимса пайдо бўлади.
--Хой, ким бор, менга қаранглар,- деган хиркирок товуш эшитилади, афти танишроқ бу кимса махалладошларимдан бири бўлса керак, аммо эслай олмайман. Кўзлари ожиз шекилли пахса деворни пайпаслаб базўр йўл топяпти. Ранги рўйига-ку қараб бўлмайди. Яқинроқ бориб сўрадим;
-Ассалому алайкум! Кимни чақиряпсиз отахон, ёрдамим керак-ми?
Эгни боши афтодахол кимса жон холатда қўлларимга ёпишади.
-Ха, хайрияте! Хақиқат боракан-ку, ёшларга хайронман қизим, кўр одамга савоб қилгилари ҳам келмайди «Вақтимиз йўқ»дейишади бадбахтлар.Сен кимсан ўзи?
….
-Умуман олганда буни аҳамияти ҳам йўқ.. Менга қара, мана-ви бўғчада уч-туртта кирим бор, шуни ювиб бер. Савобга қоласан,- сўнг қўшимча қилади,- Келин ўлгурни Худо уриб куйган, ўғлим ҳам бир оғиз индамайди-я хотинчасига.…
Мен «чолга» диққат билан тикилиб, уни танигач лол қоламан. Хах дунёйи-дуна, кечагина ота-она дилини ранжитганлар, бугун ўзи ҳам бир чимдим эътиборга, бир сиқим меҳрга зор турса-я. Эх Хизр буванинг кенжаси, дуолардан бенасиб колган осий банда турарди қаршимда!
- Кирларимни ювиб берасан-а?
Қўлимга мажбуран тутказиб қўйган тугунни унга қайтараман.
-Кечирасиз, вақтим йўқ!-дейману, бу бандаи ноқисдан узоқлашаман.

Muazzam Ibrohimova

juda ta'sirli ekan, bechora buvi bn bobo- @yiglash
Alloh asrasin..Alloh hammamizni nima qilvotganimizni ko'rib-kuzatib turibdi...O'zi g'aflatda qoliwdan asrasin...

O'sha kelinni yomon ko'rib ketdim judayam jahl: jahl:

zakiya wrote: QAYTAR DUNYO
Қайтар дунё


Бу чолни қишлоғимизда Ҳизр бува дейишарди.
Оппоқ соқоллари ўзига ярашган, гап-сўзлари маънили, нигоҳлари нурли боқар, каттаю-кичикни сизлаб, тилидан дуо тушмасди.
Шундай муътабар инсон афсус-ки, қўш кабутардай кексайган кампири билан сан-манга бориб қолди. Тўғрироғи, кампир чақимчи ва ношуд кенжа келиннинг ноўрин “висир-висир”лари туфайли чоли билан гаплашмай қўйди. Кексалик ҳам бир инжиқликда, бўлмаса ярим асрдан зиёдроқ бир-бирига суянчиқ бўлган эр-хотинлар, умр шомида, ҳар фурсат ғанимат чоғида шундай муносабатларда бўлишлари мумкинми? Бу дилхиралик анча йиллар шу таҳлит давом этди. Ўртада бўлиб ўтган гап элга ноъмалум-у, аммо қишлоқ аҳли орқавароттан «кобра» лақаби билан сийлаган келинга ҳам, ўғилга ҳам насиҳатлар қилишди, таъсир қилмади…
Чол оиладаги вазиятдан эл олдида истихола қилар, кампири билан ярашишга урингани сари, келин баттар гап кавлаб, иккисини ораларини бузарди. Маҳалла катталари, “Қора ботирлар фақат севишганлар орасига тушади десак, ота-онадек азиз қайнота-қайнона жуфтлигин ҳам кўра олмас эканда” деб надомат ила бош чайқашарди.

Бир куни қизлар билан гаплашиб турсак, Хизр бува келиб қолдилар. Салом бердик. Улар алик олиб менга юзландилар;
-Қизим, манави тугунчада уч-тўртта яктагим, дурра-пурра дегандай…- чол, қўлидаги бўғчага ишора киляптилару, ҳижолатдан-ми ёки кексаликда ўз уйидан тополмаган иззату-икромдан-ми, мижжаларига ёш қалқиди.
Мен уларни нима демоқчи бўл

zakiya wrote: QAYTAR DUNYO
Қайтар дунё


Бу чолни қишлоғимизда Ҳизр бува дейишарди.
Оппоқ соқоллари ўзига ярашган, гап-сўзлари маънили, нигоҳлари нурли боқар, каттаю-кичикни сизлаб, тилидан дуо тушмасди.
Шундай муътабар инсон афсус-ки, қўш кабутардай кексайган кампири билан сан-манга бориб қолди. Тўғрироғи, кампир чақимчи ва ношуд кенжа келиннинг ноўрин “висир-висир”лари туфайли чоли билан гаплашмай қўйди. Кексалик ҳам бир инжиқликда, бўлмаса ярим асрдан зиёдроқ бир-бирига суянчиқ бўлган эр-хотинлар, умр шомида, ҳар фурсат ғанимат чоғида шундай муносабатларда бўлишлари мумкинми? Бу дилхиралик анча йиллар шу таҳлит давом этди. Ўртада бўлиб ўтган гап элга ноъмалум-у, аммо қишлоқ аҳли орқавароттан «кобра» лақаби билан сийлаган келинга ҳам, ўғилга ҳам насиҳатлар қилишди, таъсир қилмади…
Чол оиладаги вазиятдан эл олдида истихола қилар, кампири билан ярашишга урингани сари, келин баттар гап кавлаб, иккисини ораларини бузарди. Маҳалла катталари, “Қора ботирлар фақат севишганлар орасига тушади десак, ота-онадек азиз қайнота-қайнона жуфтлигин ҳам кўра олмас эканда” деб надомат ила бош чайқашарди.

Бир куни қизлар билан гаплашиб турсак, Хизр бува келиб қолдилар. Салом бердик. Улар алик олиб менга юзландилар;
-Қизим, манави тугунчада уч-тўртта яктагим, дурра-пурра дегандай…- чол, қўлидаги бўғчага ишора киляптилару, ҳижолатдан-ми ёки кексаликда ўз уйидан тополмаган иззату-икромдан-ми, мижжаларига ёш қалқиди.
Мен уларни нима демоқчи бўлганларини тушундим;
-Майли бобожон, оппоқ килиб ювиб бераман.
-Барака топ қизим, мендан қайтмаса Аллохдан қайтсин! Ха айтгандай, момом, совунда ювсанг бўлади, анави қиммат ювадиганидан паршўтингдан ишлатмай қўявер. Яна-чи, дазмол-пазмол қилиш ҳам керакмас, хот ўлгур ёзвормасин.
Кирларни тозалаб ювиб, чиройли дазмоллайман, шундан сўнг Ҳизр буваникига бориб, улар учун ажратилган хужрани саришталаб бераман. Вақти-вақти билан эринмай, кўрпа-тўшагини офтобга ёйиб, чолнинг дуоларини оламан.
Бундан ноқис келин ва нобакор ўғил ҳижолат ҳам бўлишмас, қайтанга менга эшиттириб, «текин хизматкор келиб дадам анча дам оладиган бўлиб қолдилар» дейишарди. Мен бу гапларга парвойим фалак, мактабдан қайтгач, уйдаги юмушларимни саранжомлаб, ёрдамга шошаман...
Онажоним мени Хизр буваникига қуруқ юбормасдилар.
-Хозир бир пас сабр қилгин, овқат пишса олиб борасан.
-Ойижон овқатлари бўлса керак.
-Майли болам, бўлса бордир. Аммо бир коса овқат билан камайиб қолмаймиз. Ма, яхшилаб ўрадим. Иссиқлигида еб олсинлар.
Келин куймаланаётган ошхонадан турли таомларнинг лаззатли ислари таралган палла, унинг дастурхонида бир-икки бўлак нон ва туршакдан бошқа егуликни кўрмасдим. Буларни онамларга айтиб бергим келар аммо чақимчилигим туфайли ўртада дилхиралик чиқади деб қўрқардим.
Хизр бува бир коса ширингина таомим учун алоҳида алқасалар, арзимаган йигирма дақиқа ичида бажариб берадиган уй юмушлари учун алоҳида кафт очардилар. Баъзан дугоналарим ҳам мена қўшилиб «дуо талашиб қолишарди.
-Болам, нимайики муродинг бўлса Аллохим берсинлар! Тупроқ олсанг-олтин, тош олсанг –гавҳар бўлсин! Дўстга- хор, душманга-зор, номардга муҳтож қилмасин! Бахту- тахтингни Аллох зиёда айласин! Мендан қайтмаса ўзидан қайтсин!

….Йиллар ўтди, мактабни тугаллаб бир эмас икки олийгоҳга кирдим. Омадли эдим. Дугоналарим хазллашиб, «Буни Хизр бувани ўзи алқаган » дейишарди. Гоҳи шодлик, гоҳи ғам дегандай, йиллар бир- бирини қувлаб ўта бошлади. Учта жaвоҳирдай болажонларимга она бўлдим.
Хох ишонинг, хох ишонманг, дуодаги тупроқлар олтин , тошлар гавҳар бўлди.
..Яқинда болалигим ўтган ўша қадрдон жойларга бордим. Кокиллари сойни аллалаётган мажнунтоллар, беғубор дамларимни вужудига яшириб қўйган тупроқ йўллар шивирлаб, келганимдан чин қалбдан қувонаётганга ўхшайдилар. Эх-хе, қанчадан- қанча манаман деган одамлар ўтиб кетибди-я…Улардан баъзи бирларини мурғак юрагимга муҳрланиб қолган сийратларини қайта чизиб ширин хотирлайман. Ўн ўғилнинг отаси, чақалоқларнинг бошига “йўл” тушса ўрамада ўлчаб дандон пичоғида иримига кесиб қўядиган Ғофир тоға, сариқлигимга ишора қилиб, “татарка, нон бер ” деб маҳалла гузарида дойим кулиб ўтиргувчи Омон тоға, яна қанча-қанчаси...
“Нега нон сўрарди?”-деб савол беришингиз табиий. Гап шундаки, ҳар бир қишлоқ аёлига ўхшаб, онажоним ҳам тандирда мазалли патир, нонлар ёпиши билан аввало қўшниларига илинардилар. Ноннинг икки донасини аввал Хизр бувага, яна икки донасини эса, охорли дастурхончага ўраб, ён қўшнимиз Омон амакиникига чиқарардилар. Удумларимиз яхшида. ўзбекнинг шу хислатлари борки, қўни-қўшни, махалла-кўйчилик муносабатларида энг гўзал, энг дилбар сийрати намоён бўлади. Аммо гуручнинг курмаги бўлгани каби, “Кобра” келинга ўхшаган кимсалар зилол сувларни лойқалатиб, дилингни хира қилади…
Болалигим қолган кўчадан ўтар эканман, дуогўй Хизр бувани кўргим келиб, мижжаларимга ёш қалқади. Қаранг, қанча йиллар ўтиб кетган бўлсада, худди кечагидек юрагим хапқираверади.
Хизир бува қазо қилганларидан сўнг, келинининг йўриғига юрган қайнона ҳам рўшнолик кўрмади.
Бир гал қишлоққа келганимда, уни хаста дейишди. Касбим тақазоси биланми, ёки чол яшаган уйни яна бир бор кўргим келганиданми кампирдан хол сўрмоққа шошдим. Бир вақтлар текин хизматкор келганидан суюнган келин, бу сафар ўз оёғи билан кириб келган текин докторни очилиб кутиб олди.
Ховлига назар ташлайман. Ховли адоғидаги Хизр буванинг хужраси ўрнида қиёмат баланд иморат қад ростлабди. Чол неча бор сирапаниб тушган лой йўлакларга чиройли теккис тошлар ётқизилиб,, махалла болаларига узумидан илиниб турадиган пастаккина токлар қўпорилиб, кунгирадор нақшли айвонлар солинибди. Кўз ўнгимда, хужрасидан ховлига мўралаб, ойиларининг зуғми ила боболари билан “пўм” юрган набираларини маъюс кузатиб турган чолнинг мунғайган гавдаси намоён бўлади. Ёноғимга юмалаб тушган бир томчи ёшни артиб, “кобра”га савол бераман;
-Холам анча вақтдан бери касалми?
-Ха, қаричиликда, хит қилвордилар. Бир буйрагим дейдилар, бир жигаримлаб қоладилар. Бир хафтадан буён ошқозонларига ўт тушган шекилли бужмайиб инқиллаб ётибдилар.
-Дўхтирхонага олиб бордингизми?
-Вақт қайда дейсиз! Худога шукур сиз келиб қолдингиз…
Унга жавоб қайтармай, кампирнинг олдига шошаман.
Қачонлардир бир хирмон бўлиб очилиб юрган Шарофат хола, бир бурда бўлиб, хира кўзларидан тирқираган ёш билан кўришдилар. Хона хашаматли бўлгани билан, кампир бировнинг уйида меҳмонга келгандек омонат ўтирарди.
Тавба, чоли раҳматлининг бошига тушган ситамлар уни ҳам чегаралаб ўтмаганига, бир нигоҳ ташлаб англаб олиш етарли эди. Ундан хол-ахвол сўрар эканман, ташхис қўйишга ҳам ҳожат қолмади. Дастурхонда турган ялтироқ патнисдаги қаттиқ нон бўлаклари ҳамма нарсага ойдинлик киритди. Кампирнинг қоқ суяк бармоқлари орасида бир чети сичқон кемиргандай кемирилган, суви қочган патир бўлаги турарди.
-Хола бу ошқозонингизга оғирлик қилади. Сиз…
Гапим оғзимда чала қолиб, кампир елкалари силкиниб йиғлаб юборади.
-Жон болам, буни ўзим ҳам биламан. Дўхтир экансиз, келинимга “Юмшоқ нон есинлар” деган расепт ёзиб беринг. “Бир кунда бир махал иссиқ овқат беринглар”десангиз дориларсиз ҳам тузалиб қоламан.
Эх одамзот, ёшлик чаманларида беташвиш, бехаста чопиб юрганингда “пиру-бадавлат кексайиш насиб қилсин” деб Аллоҳга муножот айлаб, сўра! Йиғлаб сўра! Олтин тувакда омонат ўтирган, нон ва иссиқ овқатни келинидан “рецепт” орқали тилаётган бечоранинг куни бошинга тушмасин!
Бўғилиб ташқарига чиқдим. Ҳаммасини эшик ортида эшитиб турган келин ўзини оқлашга ҳам уринмади.
- Бу кампирни айтганларини комедия қилиб ёзсангиз, Хожибой Тожибоевга бир йиллик материал тўпланади.
Мен у билан ади-бади айтишишни хохламай керакли дори йўриқномаларини узатиб тайинлайман.
- Мана бу дориларни албатта олиб келинг, холам айтган юмшоқ нон ва иссиқ овқатни ёзмадим. Хазиллашдилар шекилли-а? Бир бечорага зулм қилмассиз!
Келин бир ўқрайиб, мени кузатиб қўйди.
Тошкентга қайтгунга қадар, бечора Шарофат холага муолажалар қилдим. Ёзиб берган дориларимни ўндан бири – энг арзонлари ҳарид қилинган эди. …

**************

Маҳалламиз кўчаларида хотираларимга ғарқ бўлиб борар эканман, муюлишда куз бўлишига қарамай жуда юпун кийинган бир кимса пайдо бўлади.
--Хой, ким бор, менга қаранглар,- деган хиркирок товуш эшитилади, афти танишроқ бу кимса махалладошларимдан бири бўлса керак, аммо эслай олмайман. Кўзлари ожиз шекилли пахса деворни пайпаслаб базўр йўл топяпти. Ранги рўйига-ку қараб бўлмайди. Яқинроқ бориб сўрадим;
-Ассалому алайкум! Кимни чақиряпсиз отахон, ёрдамим керак-ми?
Эгни боши афтодахол кимса жон холатда қўлларимга ёпишади.
-Ха, хайрияте! Хақиқат боракан-ку, ёшларга хайронман қизим, кўр одамга савоб қилгилари ҳам келмайди «Вақтимиз йўқ»дейишади бадбахтлар.Сен кимсан ўзи?
….
-Умуман олганда буни аҳамияти ҳам йўқ.. Менга қара, мана-ви бўғчада уч-туртта кирим бор, шуни ювиб бер. Савобга қоласан,- сўнг қўшимча қилади,- Келин ўлгурни Худо уриб куйган, ўғлим ҳам бир оғиз индамайди-я хотинчасига.…
Мен «чолга» диққат билан тикилиб, уни танигач лол қоламан. Хах дунёйи-дуна, кечагина ота-она дилини ранжитганлар, бугун ўзи ҳам бир чимдим эътиборга, бир сиқим меҳрга зор турса-я. Эх Хизр буванинг кенжаси, дуолардан бенасиб колган осий банда турарди қаршимда!
- Кирларимни ювиб берасан-а?
Қўлимга мажбуран тутказиб қўйган тугунни унга қайтараман.
-Кечирасиз, вақтим йўқ!-дейману, бу бандаи ноқисдан узоқлашаман.

Muazzam Ibrohimova

SubhanaAlloh Astag'firulloh Alloh saqlasin Amiyn

SubhanAlloh Astag'firulloh Alloh asrasin Dunyoyimizni va Ohiratimizni Yaxshilik Qilsin Allohim Amiyn

salom

КИЗАЛОКНИ КУМСАДИ КЎНГИЛ




Инсон Аллоҳ таолонинг маҳлуқотлари ичида энг шарафлиси, шу билан бирга энг сирлиси. Уни гоҳ осмонлар қадар юксак кўрасан, гоҳо эса...

Инсонларнинг аксарияти умрининг қанчадир қисмини яшаб бўлган бир ортига боқадию, надомат уммонига ғарқ бўлади. Бошқаларининг эса қилган савобли аммаллари боис бир оз кўнгли таскин топади. Не сабаб бўлди бир куни мен ҳам ортимга, ўтган умр йўлимга бир назар солдим. Унда бир қизалоқ ниманидир қаттиқ бағрига босганча одамлардан яширишга, уятдан қизарган юзларини барчадан олиб қочишга ҳаракат қиларди...

Ўшанда учинчи синфда ўқирдим. Яхши ўқиганим боис ўқитувчиларим мендан уй вазифаларини сўрамайдиган, синфда бўладиган тортишувларда ҳам, баҳолаш жараёнидан ҳам мени четлаб ўтадиган одат чиқаришди. Бу бир томондан мени жаҳлимни, бошқа томонда эса дилимнинг туб-тубидан фаҳр туйғусини келтириб чиқарарди. Ана шундай қоришиқ туйғулар оғушида бир куни уй вазифасини жуда хафсаласизлик билан бажардим. Орадан бир қанча вақт ўтиб ў қ итувчимиз дафтарларни текшириш учун йиғиб олди. Дафтар қайтариб берилганда эса унинг саҳифасида менга қўйилган уч баҳо, умримда илк ва сўнгги бор олган уч баҳоим турарди. Уятдан қалтираб кетдим. Дафтарим тўлмаган, хатто яримламаган бўлишига қарамай янги дафтар олдиму, уни яширдим. Ҳ еч ким кўрмасин, ҳеч ким билмасин, деган ўйда яшириб қўйдим. Эртаси куни олдимдаги янги дафтарни кўрган ўқитувчим ажабланиб савол назари билан қараганида кўзларимни олиб қочдим. У индамайгина мендан узоқлашди...
Бугун шу вақеани эсланканман қалбим аламдан ўртанди. Кундан-кунга тошдек қотиб бораётган кўнгил ўша қизалоқни, қилган айб ишидан уялиб қизарган қизалоқни қумсади. Чунки хозирги ҳолатим хавас қилгулик эмас. Баъзан ибодатларим дунё ишлари билан банд эканлигим, баъзан эса эътиборсизлигим боис қазо бўлади. Гоҳо эса кун бўйи телевизор қаршисида бефойда нарсаларни томоша қиламану бир ояти каримани тиловат қилишга вақт тополмайман. Баъзан менга ўлчовли қилиб берилган вақтни ким биландир беҳуда гаплар гаплашиб ўтказаман. Гарчи вақтни ортга қайтариб бўлмаслигини, бир кун надомат чекилишини билсамда. .. Бошқача қилиб айтганда, бугун номаи амолим “ уч баҳолар"га тўлиб кетган. Лекин уларни яширишга ш у қизалоқдек интилмайман. Аксинча кимгадир “. ..бугун бомдодга тура олмадим", “. ..аср пайти бозорда эдим", “... ишдалигим боис пешин қазо бўлди" дея ўз айбларимни бир-бир очаман. Ваҳоланки, меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ гуноҳлар агар Ўзи ва бандаси ўртасида сир бўлиб қолса, уларни кечиб юборишини айтган. Умр дафтарим-номаи аъмолимни эса самовотдаги фаришталар кўриб турганларини билганим ҳолда, мукотиб фаришталар ҳар бир оним, ҳар бир нафасимни хисобини қилиб турганинидан хабардор бўлганим асносида уни гўзал амаллар билан безашга интилмайман. Менга берилган “ уй вазифалар"ни ихлос билан бажариб, “ аъло баҳо" олишга ҳаракат қилмайман.
Бу ёмон баҳоларга тўла “ дафтар"ни янгиси билан алмаштиришнинг қанийди иложиси бўлса! Фараз қилайки, бунинг имкони топилди. Лекин Аллоҳ азза ва жалла ҳам ўқитувчимдек индамайгина кетармикин?! Ахир энди дафтардаги ёмон баҳолар сони битта эмас, мингта! Балки унданда кўпроқ, сон-саноқсиздир?!
Эҳ қизалоқ-қизалоқ! Мен сени тез-тез эслайман, сени тинмай қумсайман! Сенинг ўша биргина ҳолинг менга қанчалар кўп ибрат дарсини ўтаганини билсанг эди! Сен боис мен “ дафтарим"ни эмас ундаги баҳоларни яхшисига, йўқ-йўқ аълосига ўзгартириш ҳаракатидаман. Бу йўлда менга Аллоҳнинг Ўзи мададкор бўлсин! Сен ҳам мен учун дуо қил.
Сиз азизлар бир-бирингизнинг ҳаққингизга дуо учун қўл очинг. Зеро, мусулмон кишининг мусулмон биродари учун қилган дуоси ижобатдир.

Дуоларингиздан умидвор синглингиз Нигор!

Xiyonat



Маҳлиё қўни-қўшниларининг шивирлашаётганини кўриб-кўрмасликка нечоғлик ҳаракат қилмасин, бунинг имкони йўқ эди. Аёл буткул довдираб қолди. Уйидан чиқди дегунча, кўзи ўзаро пичир-пичир қилиб турган қўшни аёлларга тушар, уларнинг ёнидан индамасдан ўтиб кетишга виждони қийналгани боис, саломлашиш учун одимлаши билан аёллар жимиб қолишар, Маҳлиё узоқлашиши билан «пичир-пичир» яна давом этарди. Шусиз ҳам оиласидаги носоғлом муҳитдан аёлнинг пора бўлган юраги баттар эзиларди. Дардини кимга айтишни, кимга ишонишни билмай, икки ўт орасида қолгандек ёлғиз, ожиз ҳис қиларди ўзини…

Шундай кунларнинг бирида Маҳлиё бозорга тушди. Эри шу бозорда савдо қиларди. Маҳлиё ҳам икки-уч йилча эрининг ёнида туриб, унинг ишларига ёрдам берди. Эгизаклари туғилишидан салгина олдин уйида қолди.
Бозордагиларнинг кўпчилиги аёлни танирди. У эри савдо қиладиган ерга борди-ю, лекин уни тополмади. Эрига ёрдамлашиб юрадиган йигит савдо қилаётган экан. Ундан эрини сўради:
—Шукуржон, акангиз қани?
—Холмурод акамми? У киши «Отчопар»дан мол олишга кетганди.
—Қачон?
—Эрталаб.
—Келиб қолармикан?
—Билмадим…—Негадир кўзларини олиб қочди йигит.—«Сен савдо қилавер, менинг қиладиган бошқа ишларим бор», деганди.
Йигитнинг гаплари Маҳлиёнинг шубҳаларини орттира бошлади. Негаки, уч-тўрт ойдан буён Холмурод анча ўзгариб қолганди. Айниқса, эгизаклари туғилгандан сўнг эрини мутлақо таниёлмай қолди. Холмурод «Олмаотага кетяпман», дея тўрт-беш кунлаб, баъзан бир ҳафталаб уйга келмасди. Эрта-индин кўзи ёрий деб турган хотинининг гапларини энса қотирганча тинглар, гоҳида бўлар-бўлмасга жеркиб соларди. Маҳлиёнинг «Қаерларда юрибсиз?» деган гапини эшитиши билан «Мен ўйнаб юрганим йўқ, сенларни боқаман деб, кечани-кеча, кундузни кундуз демасдан, қор кечиб, жазирамада бошимдан офтоб ўтказиб, юртма-юрт санғиб юрибман!» дея дағдаға қиларди.
Бу сафар Маҳлиёнинг бош қоронғулиги анча оғир кечди. Ҳеч қандай овқат ёхуд егуликка нисбатан иштаҳасизлиги бир томон, фақат буханка нонни кўнгли тусаши бир томон бўлди. Эри рўзғорнинг бор-йўғи билан умуман қизиқмай қўйганидан, Маҳлиё анча қийналиб қолди. Рўзғор учун пул сўрайдиган бўлса, Холмурод: «Нима, энанг сени пул еб туриб туққанми дейман? Бунча «пул-пул!» демасанг! дея ўшқирадиган одат чиқарди. Унинг ҳақоратларидан тўйиб кетган аёл гоҳида қўни-қўшниларидан уч-тўрт сўм сўрар, акаси ёки онаси келиб қолса, ўзида йўқ хурсанд бўлиб кетарди. Улар берган пулларни қўшниларидан олган қарзларига ёпишга ишлатарди.
Бир ҳафта йўқолиб кетган Холмурод кечга томон уйига иккита тандирда ёпилган нон кўтариб кириб келди. Буғи чиқиб турган иссиқ ноннинг ҳиди бир зумда уй ичини тўлдирди. Маҳлиё қўлини оғзи билан бекитганча ваннахонага югурди. Кўнгли беҳузур бўлиб, қайт қиларкан, роса азобланди.
Анча вақт ўтиб, ўзига келган Маҳлиё овқатни сузгандан сўнг эрига зорланди:
—Илтимос, биттагина буханка нон олиб чиқайлик. Биласиз-ку, бошқоронғу бўланимдан буён тандирда ёпилган нонни умуман еёлмай қолдим. Ҳатто ҳидига ҳам кўнглим айнаб кетяпти…
—Нима? Энди бир камим сенга қўшилиб, буханка чайнашим қолувди! Сенга биров «иккиқат бўл, туғ», деганмиди? Айтиб қўяй, қиз туғсанг, боланг билан бирга ўзингниям йўқотаман! Менга мана шу иккита ўғлим етади!
Маҳлиёнинг гапи оғзида, ютган бир қошиқ луқмаси бўғзида қолди. Дастурхон атрофига ўтириб, эндигина бир тишламдан нон еётган икки ўғли бир отасининг совуқ ва қаҳрга тўла башарасига, бир онасининг ёш юмалаётган кўзларига жовдираганча, нафасларини ичига ютиб, жим бўлиб қолишди. Маҳлиё индамасдан туриб кетди.
Шўрлик аёл то ой-куни етиб, кўзи ёригунгача эридан бирор марта бўлсин илиқ гап эшитмади. Шунда ҳам сабр қилди. Чунки юраги остида кундан-кунга улғаяётган зурриёти учун шундай қилишга мажбур эди.
Ой-куни етиб, кўзи ёриган Маҳлиё доянинг гапларидан кўзини очиб, ёнига қаради:
—Қизим, табриклайман! Бир ўғил, бир қизли бўлдингиз!
Маҳлиё шундоқ ёнгинасида ётган эгизакларига меҳр билан термуларкан, юраги тўлиб-тўлиб йиғлади. Шундай неъматларни бергани учун, Яратганга шукрона айтди.
Холмурод туғруқхонага бир марта келгани, қайтиб қорасини ҳам кўрсатмади. Маҳлиёни яқинлари туғруқхонадан олиб чиқишди. Уйларига келишса, Холмурод йўқ экан. Иккита бола ёлғиз ўтиришарди. Маҳлиёнинг кўзларига дунё тор кўриниб кетди. Кечга томон Холмурод қовоғидан қор ёққудай бўлиб кириб келди. Ҳасанни қўлига олди, лекин Зуҳрага қайрилиб ҳам қарамади.
Вақт ғизиллаб ўтиб, эгизаклар ҳам уч ойлик бўлишди. Холмурод ўтган шу уч ой мобайнида заррача ўзгармасдан, хотинига қўпол-қўрс муомаласида давом этаркан, қизини лоақал бир марта бўлсин, қўлига олмади. Бундан эзилган Маҳлиё:
—Қиз бола фарзанд эмасми? Қиз бўлиб туғилган бўлса, бола бечорада нима айб? Худога шукр, ўғлингиз йўқ эмас, бир эмас учта ўғил туғиб берган бўлсам! Мендан яна нима истайсиз?—деди титраб. Шусиз ҳам ҳайвондек қутуриб юрган Холмурод хотинининг устига бостириб келди-да:
—Мен сенга бошида айтганман, «Менга қиз фарзанд керак эмас!» деб. Хоҳласанг, уни бирор қариндошинг ёки танишингга бериб юборишинг мумкин! Лекин мендан унга яхши гапиришни талаб қилиб, оввора бўлма!—деди.
Маҳлиё ўн икки йиллик ҳаёти давомида эрининг кимлигини билиб бўлган, лекин уни бунчалик ваҳшийлигидан бехабар эди. Унинг ўзига қилаётган ҳар қанча ҳақорат-зуғумига чидаши мумкин. Бироқ, ўз пуштикамаридан бўлган зурриётини бунчалик таҳқирлашига чидай олмади.
—Менинг бировларга бериб қўядиган болам йўқ. Сиз оталикдан бош тортсангиз, жавобини ўзингиз берасиз! Мен она эканимни ҳар қандай ҳолатда ҳам унутмайман!—деди.

* * *

Эндигина уч ойлик бўлган эгизакларига қўшнисининг қизи қараб қолгани боис, Маҳлиё эрининг қайтишини кутмасдан уйига кетишга чоғланди. Шу пайт кейинги растада савдо қиладиган Орзигул опа келиб қолди.
—Вой, Маҳлиё! Ўзингизмисиз?
—Орзигул опа, яхшимисиз?
—Эсон-омон қутилиб олдингизми? Катта бўлиб қолишгандир?
—Худога шукур, раҳмат! Ишларингиз яхшими?
—Яхши.
—Майли, мен борай. Болалар йиғлаб қолишгандир. Уйимизга ўтинг, опа!
—Раҳмат! Маҳлиё ўзи анчадан бери сиз билан кўришмоқчи бўлиб юргандим…
—Менда бирор гапингиз бормиди?
—Ҳа, чеккароққа чиқайлик…
—Тинчликми, нима гап?
—Маҳлиё, синглим… Биласизми, кейинги пайтларда эрингиз анча ўзгариб қолган. Бундан ўзингизнинг хабарингиз борми?
Маҳлиёнинг юрагидаги ғулғула кучайгандек бўлди.
—Билмасам…
—Сиз хотинисиз, буни билишингиз керак. Мен айтмаганим билан бир кун келиб, қинғир ишнинг қийиғи барибир чиқади. Сизни синглим деганман. Шунда мендан хафа бўлишингиз аниқ. Мен умримда сиздек соддадил, юраги този аёлни учратмаганман. Сизга ачинаман… Оғир бўлса ҳам, бир ҳақиқатдан сизни воқиф қилмоқчиман… Холмурод анчадан буён бир аёл билан юради…
—Нима?.. Бўлиши мумкин эмас!
—Ишонмасангиз ҳам ўзингиз биласиз. Лекин бир кун келиб албатта ишонасиз. Қандай қийинчиликлар билан шу кунга етишганингизни ҳеч ким билмаса ҳам мен яхши биламан. Холмуроднинг иши юришмай, бир тийинга зор бўлиб юрган вақтида унга қўшилиб, қўш ҳўкиз бўлганинигиздан ҳам хабардорман. Энди оғзингиз ошга етганида бурнингиз қонамасин, дейман… Сизни алдашдан менга нима фойда? Мана бу қоғозда ёзилган манзилга бориб кўринг,— дея бир парча қоғозга ёзабошлади.— Ҳозироқ боринг. ¤з кўзингиз билан кўрасиз. Хайр…
Маҳлиё қандай қилиб бозордан чиқиб олганини билмайди. Дуч келган машинага қўл кўтарди. Ёнгинасига келиб тўхтаган машинага ўтирди. Унинг хаёли паришон эди.
—Қаёққа?—аёлнинг чиройли юзидан кўз узмай сўради ҳайдовчи. У ҳеч нарса демасдан қўлидаги қоғозни унга узатди. Машина жойидан қўзғалди. Йўл давомида ҳайдовчи унга бир-икки бор гап ташлаб кўрди. Маҳлиё унга еб қўйгудек қаради-да:
—Уйингизда хотинингиз, болаларингиз бўлса керак?—ғазаб аралаш савол берди. Ундан буни кутмаган ҳайдовчи довдираб қолди:
—Кечирасиз… Мени сизни…
—Машинангизга бир-иккита фоҳиша ўтирган бўлса, бу «ҳамма аёллар шундай» дегани эмас-ку! Сизнинг хотинингизга бегона эркак шилқимлик қилса, чидайсизми?—нафрат аралаш ҳайдовчига тикилди Маҳлиё. Ҳайдовчи кўзларини олиб қочди. Манзилга етиб улгурмасдан:
—Тўхтатинг!—буюрди аёл. Йўл ҳақини ошиғи билан ташлаганча, машина эшигини қарсиллатиб ёпди-ю, илдамлаб кетди.

* * *

Холмуроднинг қўйнида ётган Сайёра соатга қаради-да:
—Холмурод ака, Насиба нега кечикаётган экан?—деди.
—Уни нима қиласан, келмагани яхши!—афтини буриштирди Холмурод.
—Вой-вой, нималар деяпсиз? У менга пул олиб келиши керак! «Келмагани яхши!» эмиш! Нима, келса мен уни меҳмон қилармидим? Келади-ю, эшикдан қайтиб кетади, —нозланди Сайёра.
—Сенга фақат пул бўлса-бўлгани! Бошқа пулдорроғини топсанг, мениям алиштириб юборишдан тоймайсан!—пичинг қилди Холмурод.
—Нима деб ўйлагандингиз? Пулингиз бўлмаганида, менга зарилмиди, тўрт болали «чол» билан умримни ўтказиб? Тағинам, «жон» денг, қачондан буён «уй олиб бераман» деган ваъдангизни бажармасангиз ҳам сиз билан яшаб юрганимга!—айёрона кулди Сайёра.
Шу пайт эшик жиринглади. Сайёра эгнига халатини наридан-бери илганча, эшикка югурди:
—Ким?
—Мен…
Сайёра Насибанинг келганидан хурсанд бўлиб, эшикни очиб юборди-ю, нотаниш аёлга кўзи тушиб бир оз саросималаниб қолди. Эшик ортида ниҳоятда гўзал бир аёл турарди.
—Сизга ким керак?—нотаниш аёлнинг чиройига ҳасад қилгандан унга менсимай қарашга уриниб сўради Сайёра.
—Мен Маҳлиёман…
—Қайси Маҳлиё?
—Ҳозир сизнинг уйингизда ўтирган кишининг хотини!
Сайёранинг ҳаяллаб қолганидан хавотирланган Холмурод ички кийимда эшик томон одимларкан, ногоҳ кўзлари Маҳлиёнинг кўзлари билан тўқнашди. Маҳлиё бир лаҳза жарканч қиёфада турган аёлга ва унинг ортида ҳайратдан қотиб қолган Холмуродга қараб турди-да, ортига бурилганча кўчага отилди. Ҳамма-ҳаммаси энди ойдинлашган, Холмуроднинг нега Маҳлиёдан совуб, ҳали дунёга келишга улгурмаган норасида зурриётидан воз кечишгача борганлиги-ю, бошқоронғуликдек оғир паллада хотинига далда бўлиш ўрнига кўксидан итарганлигининг сири ошкор бўлганди!..
Маҳлиё бу ифлос ҳаводан нафас олмаслик учун қўллари билан оғзи-бурнини беркитди.
* * *

Одамлар орасида икки боласини эргаштириб, иккита йўргакланган гўдакни маҳқам бағрига босиб олганча, бир аёл кетиб борарди…

Гулбаҳор АБДУЛЛОҲ

"Фаррош" шифокор
— Ассалому алайкум, яхшимисизлар? Дилдора опа, сиз тузукмисиз? — рўпарасидан чиқиб қолган қўшнисига ҳамда унинг ёнида келаётган шеригига салом берди Муаттар. Дилдора опа энсасини қотирганча хушламайгина алик оларкан:

— Воалайкум ассалом! — деди димоғдорлик билан салмоқлаб. Сўнг бошдан-оёқ кўз учида менсимай Муаттарни «рентген»дан ўткизаркан қўшиб қўйди: — Муаттархон, бу дейман яна эски ишингизни бошлабсиз-да, а?
— Қайси эски ишим? — ҳайрон бўлиб аёлга тикилди жувон.
— Ўзингизни гўлликка солманг, ўргилай! Нима, эсингиздан чиқиб қолдими? Қайси эски иш эмиш! Қайси бўларди, қатиқфурушликда! — хандон отиб кулганча «Бопладимми?» дегандек ёнидаги шеригига юзланди. Муаттар бир лаҳза довдираб турди-да, кейин ўзини қўлга олиб, шундай жавоб қилди:
— Йўқ, ҳозир ишга кирганман.
— Э-ҳа-а! Шунақа денг? Мен эгнингизга манави оқ халатни илиб олганингизга энди сотувчилик даъвосида оқ халат кийиб, қатиқ сотаётган экансизми, деб ўйлабман! — яна шарақлаб кулди аёл. Унинг тили худди заҳар тўла идишга ботириб олингандек, ҳар бир гапи илоннинг тиши сингари санчиларди! Тоқат қилолмаган жувон тилга кирди:
— Нима, сизнингча қатиқ сотиш айбми, Дилдора опа? — ундан бу исённи кутмаган аёл дарров хаспўшлашга тушди:
— Йўқ-йўқ, ким сизга айб, деди? Қатиқ сотишнинг ҳам кўча супуришнинг ҳам ҳеч қандай айбли ери йўқ! Бошқа ердан пул келмагандан кейин албатта болаларни боқиш учун кўча супуришга ҳам рози бўлади-да, киши. Бўпти бўлмаса, уйга чиқиб туринг, — дея ҳамроҳини турткилаб, йўл бошлади. Уларнинг ортидан анча пайтгача хаёлларига ғарқ бўлган кўйи термулиб қолган Муаттар кўзларидан ёш думалаётганини сезадиган аҳволда эмасди…
— Нега бундай қилдингиз? Ўзи бу аёл ким? — ҳеч нарсага тушунмай савол берди шериги.
— Ким бўларди, қўшним! Кечагина қатиқфурушлик билан кун кўриб юрганди. Қулоғимга аллақандай гаплар чалинди. Эшитишимча, қаёққадир ишга кирганмишми-ей! Вой, ўлиб қоламан, келиб-келиб шуни ким ишга оларди! Атайлаб қатиқфурушлигини юзига солдим. Мабодо ишга киргани рост бўлган тақдирда ҳам энди менинг олдимда гапирадиган гапларини ўйлаб гапирадиган бўлади! Қўяверинг, баттар бўлсин! Бир пайтлар елкасини қисиб, қатиқ сотиб юрувди, энди тили чиқиб қолган кўринади. Бурнини ерга ишқаб қўйдим, унча-мунчада ўзига келолмайдиган бўлди! — қийқириб кулди аёл. Шериги бош чайқаб:
— Яхши иш қилмадингиз. Қўшнига ёмонлик қилиш гуноҳ. Аввало, қатиқ сотиб тирикчилик қилиш айб иш эмас, ҳалол пешана тери билан пул топиш-ку! Нима қиласиз, бир бечоранинг устидан кулиб? «Мен ҳам эдим сендек, сен ҳам бўларсан мендек!» деган машойихлар. Бу ҳикматли гап бежизга айтилмаган. Ишга кирган бўлса, омадини берсин! Бу қилмишингиз учун тезгина тавба қилинг! — деди-ю, қисқагина хайрлашиб, тезгина юриб кетди. Унинг ортидан афтини буриштириб қараб қолган Дилдора бўлса: «Ҳе, ўргилдим, сендақа насиҳатгўйдан! Бошимга ҳамма домла!» деди ва ортига қайтди. Дилдорадан узоқлашгач, анча енгил тортган аёл бўлса: «Тавба-тавба! Келиб-келиб шу билан борди-келди қилиб юрибманми? Ўз қўшнисига ёмонлик қилишдан тап тортмаган одам, менга яхшилик қилармиди? Эсим борида ундан узоқроқ юрганим маъқул», дея бош чайқаб борарди.

* * *

Муаттар турмушга чиққандан кейин қишлоқда озгина ишлаб юрди-да, эрининг иши пойтахтда бўлгани боис уч ой ўтиб, кўчиб келишди. Ижарага олинган уй бир хонали бўлиб, эскигина эди. Аксига олиб, ҳомиладорлиги туфайли ишини давом эттиролмай қолди. Сабаби, бошқоронғулиги ниҳоятда оғир кечганидан анча толиқиб қолганди. Турмуш ўртоғи ишлаб топаётган пул ижара тўловидан аранг ортиб, базўр қозон қайнатишгагина етарди. Бир сўз билан айтганда, аксарият янги оилаларда кечадиган «иқтисодий инқироз» уларнинг ҳаётларини ҳам четлаб ўтмаганди. Шунданми, баъзи қўни-қўшнилар уларга паст назар билан қарашар, ўзларининг совуқ муносабатларини илмоқли гаплари билан изҳор қилишни ҳам боплаб қўйишарди. Шундай кезларда Муаттар ўзини бениҳоят хўрланган ва камситилган ҳис қилар, аламини фақатгина кўз ёш тўкиш билан чиқарарди. Эрига зорланиб: «Одамлар нега бировнинг устидан кулиб, лаззатланишади? Камбағаллик шунчалар айбми?» дерди. Баҳодир бўлса: «Қўй, уларга умуман эътибор берма! Бекорга кўзёшларингниям тўкма. Ўзлари ҳам янги турмуш қурган кезлари ким билсин, биздан абгорроқ яшашгандир. Сен унинг ўтмишини билмаганинг учун ўзини катта тутаётгандир, эҳтимол. Яхшиси, соғлигингни, бўлажак фарзандимизнинг саломатлигини ўйла! Кўрасан, ҳали ҳаммаси яхши бўлиб кетади. Ҳозирча сабр қилишдан ўзга чорамиз йўқ. Кўряпсан, кечани-кеча, кундузни-кундуз демасдан ишлаяпман. Бу вақтинчалик бир ҳолат. Бир кун келиб, албатта биз ҳам бойиб кетамиз. Ўзим сени айнан ўшаларнинг олдидан машинамда олиб ўтаман!» дея таскин берарди.
Биринчи фарзанди туғилганидан сўнг эса, туғруқхона харажатлари, янги кўзи ёриган аёлига кучли-кучли егуликларга кетган харажатлар, камига ижара харажати Баҳодирни анча чарчатиб қўйди. Энди қанча зўр бериб ишламасин, кунма-кун қарзга кириб борарди. Бу ҳолат роппа-роса бир йил давом этди. Тўнғич ўғилчаси эндигина бир ёшдан ошганида ортиқ бардоши қолмаган Муаттар эрига шундай таклиф билдирди: Келинг, мен ҳам сизга озгина ёрдам бераман. —Қандай қилиб? Қўлингда эндигина бир ёшга тўлган бола билан-а? — ҳайратини яширолмай сўради Баҳодир. —Қатиқ сотаман. Ҳарна, ҳеч бўлмаганда кунлик нон пулига яраб қолар… —Бўлмайдиган ишларни хаёл қилмасанг-чи! Бир кунда неча литр қатиқ сотардингу кунига неча пул топа олардинг! Ҳазилниям қойиллатасан-да, хотин! — хотинини фикридан қайтаришга уринди Баҳодир. —Мен ҳазиллашмаяпман, жиддий гапиряпман. Бошида ўн литрдан бошлайман. Юришиб кетса, йигирма-ўттизтага чиқараман. Ҳисоблаб чиқдим, ўн литридан минг сўм қоларкан. Бу дегани, ҳар кунги нон пулимизни кўтаради, деган гап! Сиз ҳам қийналиб, таниш-билишларингиздан ҳадеб қарз сўраб юрмайсиз.Ке, қўй! Бир ками энди «Баҳодирнинг хотини қатиқ сотиб юрган экан!» деган гапни эшитишим қолувди! — деди бу гал қизишиб.Нега жаҳлингиз чиқади? Нима, қатиқ сотиш гуноҳми? Ёки ор қиляпсизми? Ким сенга гуноҳ, деди? Ҳа, ор қиламан! — Муаттар эрини танимай қолди. Сабаби, шу пайтгача ҳали бирор марта Баҳодир хотинига овозини баланд қилиб гапирмаган эди. Йиғини бошлаган ўғлини эмизаркан, Муаттарнинг кўзларидан шашқатор ёш қуйилар, буни эрига кўрсатмаслик учун энгашиб олганча силкиниб-силкиниб қўярди…Баҳодирнинг бўлса кўксига алланарса безовтали оғриқни солиб улгурганди. У кенг ва узун пешайвоннинг у бошидан бу бошига бориб келаркан, тинмай: «Нима бўлганда ҳам хотинимга қаттиқ гапирмаслигим керак эди. Ахир шусиз ҳам мениг топган-топмаганимга кўниб, сабр қилиб яшаб келяпти-ку! Нега унга қаттиқ гапириб, дилига озор бердим? Онасининг энг кенжа қизи бўлатуриб, олти йил ўқиб, олий маълумотли шифокор дипломига эга бўлатуриб, ўз уйида хоҳлаганидек эркин яшашга одатланган бўлатуриб, салкам икки йилдан ошиқ давом этиб келаётган моддий қийинчиликни «чурқ» этмасдан енгиб келяпти-ку!.. Ҳатто онасига бир бор бўлсин: «Мен қийналиб кетдим! Нега менинг эрим бунча омадсиз!» деб нолигани йўқ. Аксинча, қайнонам келган пайтларда рўзғоримиздаги камчиликларни кўриб: «Қизим, нега бунча рангинг кетиб қолди? Ейиш-ичишларингда камчилик борми? Сен янги туққан хотин бўлсанг. Яхши-яхши еб, кучга киришинг керак. Ҳозир энг нозик пайтинг. Парваришга муҳтожсан, эрингга айтиб, керак нарсани талаб қил! Еганинг ҳам болангга сут, ҳам ўзингга қувват бўлишга етмаслигини эркак киши билмаслиги мумкин. Мен узоқда бўлсам, тез-тез хабар ололмасам, бу аҳволда йиқилиб қоласан!» деган пайтларда ҳам «Онажон, сиз сираям ташвишланманг! Куёвингиз рўзғордан гўштни узмайди. Кеча охиргисини ош қилгандим. Ҳамма нарса етарли, ўзимнинг иштаҳам йўқ. Шунинг учун рангим кетиб қолган бўлса керак!» деб менинг айбимни бекитганини неча бор эшитганман… Аслида, қозонимиз яқин орада на гўшт, на ош кўргани йўқ. Қанча-қанча топармон-тутармон эркакларнинг қўлини совуқ сувга урмайдиган танноз хотинлари арзимаган баҳоналарни деб, эри билан ажрашиб кетаётганини ўзим кўриб-билиб юрибман-ку! Мен бундай сабр-тоқатли, оқила хотиннинг оёғини ўпиш ўрнига нималар қилиб қўйдим! Нимаики қилмоқчи бўлса, мен учун, рўзғорим учун қиляпти-ку!..» дея эзилди.
Ниҳоят Муаттар эрининг розилиги билан қатиқ сотишни бошлади. Дастлаб, ўзи режа қилганидек, ўн литр сут сотиб олди. Бахтига, унга сут келтириб берадиган киши жудаям инсофли, беш вақт намозни канда қилмайдиган савобпеша инсон бўлиб чиқди.
— Синглим, майли ишларингиз юришиб, фойдага кириб олгунингизгача бир литр сутни саккиз юз сўмдан қилиб бераман. Бошқаларга сутниям, қатиқниям литрини минг сўмдан сотаман, биласиз. Аммо мендан минг сўмдан олсангиз, кейин неча пулдан сотасиз? Бунақада ишингиз касод бўлиб қолади. Ёш болали экансиз, бунинг устига ижарада яшаркансизлар, сизни тушунаман. Майли, сиздан келадиган фойдани Худойим бошқа тарафдан бериб, ўрнини тўлдириб юборади! Сиз ҳеч хижолат бўлмасдан, ишни бошлайверинг! Ҳа айганча, ҳозир ўн литр олиб, қатиқ қилиш учун пиширасиз, тўғрими? — деди.
— Ҳа, тўғри, — жавоб берди ҳеч нарсага тушунмай Муаттар.
— Пиширсангиз, ўн литрингиз тўққиз яримта бўлиб қолади. Сиз ҳозирча ўнтадан сотиб, мижоз ўргатиб олишингиз керак. Шунинг учун яна ярим литр ташлаб бераман. Аммо бунга ҳақ олмайман. Ҳаммаси учун дуо қилсангиз кифоя! — дея яна идишга ярим литр сут қуйди.
— Сиз узоқдан келтирасиз, мен учун зарарга кириб қолманг, амаки! — деди Муаттар.
— Узоқдан олиб келганим билан мен улгуржи олиб келаман. Сиз мени ўйламанг. Йигирмата-ўттизтага чиқариб олинг, кейин бир гап бўлар! — дея уловига ўтирди Иброҳим амаки. Муаттар улов ортидан анча пайт қараб қоларкан, «Вой, эсим қурсин!» деганча уйи томон югурди.