Hayotiy voqea va hikoyalar

БОЛАЛАРНИ АЛДАМАНГ!
Тарбия деганда, кўпинча ёшларни тарбиялашни назарда тутамиз. Гўёки ҳамма қонун-қоидалару ахлоқий, маънавий тартиботлар барчаси фақат ёшлар учун ўйлаб чиқарилгандек. Баркамол авлод тарбияси, дея жар соламиз. Лекин катталар-чи? Уларни ким тарбиялайди? Маълум маънода, катталарни ёш болалар тарбиялар экан.
Эсимда, қизимни болалар боғчасига бериб ишга кетардим. Шанба кунлари ҳам ишлардим. Билсам, ана шу шанба қизим учун энг оғир кунлардан бири бўларкан. Сабаби, бошқа болалар бу кун боғчага келмас, фақат айрим саноқли – оналари ишлайдиган болаларгина келар ва бу кун жуда зерикарли ўтаркан. Кутиш онларининг азобини бу болакайлар тотиб кўраркан. Соат 12 дан кеч қолсангиз, тарбиячилар болангизни қоровулда қолдириб кетиб қолишади. Сарсонлик, мавҳумлик, муҳими, қўрқув бола қалбини эгаллайди. Шанба куни эрталаб боғчадан кетар эканман, қизим қайта-қайта тайинларди:
- Вақтлик келиб оласиз-а мени?
- Албатта, вақтли келаман.
- Алдаманг, ёлғон гапирганларни худо дўзахга ташлайди, қайноқ сувга солади,- огоҳлантиради қизим.
3-4 ёшли боланинг тафаккури мени ўйлантиради. Унга ҳеч қачон ёлғон гапирмасликка уринаман. Ахир болам ойим худодан қўрқмас экан, ёлғончи экан, деб ўйлаши яхшиликка олиб келмаслигини биламан.
Болам мени ростгўйликка ўргатди.
“Алдагани бола яхши” деган матални ёмон кўриб кетаман. Лекин ҳаётда боланинг ҳимоясиз, кичиклигидан фойдаланиб алдаётганлар қанча? Оддий мисол: қассоб дўконига ўзингиз чиқсангиз, гўштни чиройли қилиб тортиб беришади, агар болангизни чиқарсангиз, худди шу пулга яхши гўшт қилиб беришмайди. Бола-да, у нимани биларди, алдаса бўлаверади. Лекин шу боланинг ортида ота-онаси турибди-куБоланинг қалби-чи?
Сени эртага кинога, боққа олиб бораман ёки морожний олиб бераман, деб бу ваъдани бажармасангиз, сизга одатий ҳолдек туюлиши мумкин. Болага эса бу катта зарба келтиради. Болалар, кўпинча, биз, катталардан кўра тартиблироқ туюлади менга. Яна ўзимнинг ҳаётимдан мисол келтираман. Юқорида айтган қизим икки ёшга бормаган эди чамаси, чунки ҳали гап тузиб, келишиклар ўрнини тўғри қўйиб гапиролмасди. Дадаси ишдан келганда: “бойоттани теттик”(“морожнийга кетдик”) деди. Таржима қилиб бердим. Дадаси, бугун чарчадим, эртага ишдан келиб олиб бораман, дедилар. Шу билан бола индамади. Эртаси куни худди шу вақтда бир сутка давомида хархаша қилмаган бола ишдан келишлари билан яна: “бойоттани теттик” деди. Бу аҳамиятсиздек туюлар балки, лекин икки яшар болада бор бўлган сабр биз катталарда бормикин, деб ўйлаб ҳам қоламан.
Болам мени сабрга ўргатди.
Биринчи марта алданган бола кўзларидаги маъюслик, юрагига чўккан оғир тошнинг вазнини ҳис этиб кўрганмисиз?
Баъзан ижодкор болалар турли танловларда, тадбирларда қатнашишади. Баъзиларига катталар сен чиқиб шеър ўқийсан, ёки фалон танловда қатнашасан, деб алдаб кейин ўрнига бошқасини чиқариб юборганда бу болаларнинг қалби вайрон бўлгани ҳақиқатмасми? Дунёда ҳақиқат йўқ экан, деган хулосани биз пайдо қилмаяпмизми? Ҳимоясиз бола, катталар қаршисида аҳамиятсиз, мурғак вужуд бағрида исён, аламзадалик ва ёмонлик улғаймаслигига ким кафолат беради?

Ёки бой ўртоғи билан ўйнаб турган камбағал боланинг камситилган ҳолатидаги аҳволини тасаввур қилганмисиз? Бир қўшнимиз бўларди, бой эди. Ўша вақтнинг энг яхши машинаси бўлган “Жигули”(06)си бор эди. Ишдан қайтар экан, кўчада ўртоғи билан ўйнаётган ўғлини машинага чиқариб олади. “Дада, ўртоғим-чи, у қоладими?” деган саволга дадасининг:
-Машинамни сенинг камбағал ўртоқларингни чиқаргани олмаганман! - деган жавобидан иккала боланинг ҳам қалби вайрон бўлган эди.
Ҳа, катталар болалардан кўра тарбияли эмас, дегим келади шунақа пайтларда!
Ҳамма панду насиҳат, ҳамма ваъзлар ёшлар учунмас, балки, аввало, катталарнинг ўзига тегишли эканини унутмасак эди, жамиятимиз сохталиклардан холи, нафс ўйинларидан кишилар азият чекар даражада бўлмасди.
Балоғатга етиб қолган ёшлар ҳам баъзан катталардан ақллироқ ва одоблироқ, тарбиялироқ туюлади. Кўчада маст бўлиб тентираган катта одам китоб мутолаа қилаётган боладан тарбияли бўлмаса керак. Биз эса оммавий маданият деган балодан фарзандларимизни сақлаймиз, уларни ғарбнинг хуружидан асраш керак, деб ётибмиз. Йўқ, ҳамма нарса асосга, илдизга боғлиқ. Агар илдиз бақувват, тупроқ унумдор, парвариш яхши бўлса, бошига ёққан жалаю қорлар унга таъсир этолмайди, шамоллар бўйини эголмайди. Бу эса кундалик турмушимиздаги одатий муомалалар орқали амалга оширилади. Бир мактабнинг пештоқига “Тарбия насиҳат эмас, ибратдир” деб ёзиб қўйилганини кўрдим. Бажарилиши энг осон ва энг ёмон қабул қилинадиган икки нарса бор: бири маслаҳат бериш, иккинчиси насиҳат қилиш. Маслаҳат бериб, насиҳат қилиб бировга ёмон кўрингандан, ибрат кўрсатиб меҳрга сазовор бўлган афзалроқдир.Ёшларга доимий панду насиҳатдан тинмаган, қизларнинг бошидан рўмол тушмасин, ўғил болалар ҳам бошяланг юрмасин, мўмин-мусулмон бўлинглар деб диний тарбия бераётган, эътиқодли деб билганим айримларнинг ҳам судхўрлик билан шуғулланаётганини билиб қолсам, ўша одамлар ҳақидаги барча муқаддас санаган туйғуларим парча-парча бўлади. Бундан ёмони йўқ ахир, сиз интилаётган, сиз муқаддас билган одамлар, яъни эътиқодингиз парчаланиб кетса, довдираб қолмайсизми?
Илмига амал қилиш шу қадар мушкул экан, ёшларга насиҳат қилиб нима қилади, дегим келади. Мавлоно айтганларидек, аслинг каби кўрин, ё кўринганинг каби бўл, ҳикматининг мағзини чақа борсак, катталарни саракка эмас, пучакка чиқариб ташлагимиз келиб қолмайдими?
Қизиқ, болалар Риё баҳрига қачон ботиб улгуради? Ёки шундай сифатлар қондан ўтадими? Ё ҳаёт давомида уни биз тарбиялаймизми?
Даврлар кечди. Рангим сомон бўлди. Ёмон ва яхши кунлар кўрдим.
Омон-омон бўлди. Ўзимдан кўпайдим. Бағримни тўлдирган болаларим билан дастурхон атрофида ўтирар эканман, набирам Абдуллоҳ компьютерингизни ўйнагани беринг, деб хархаша қилади. Унга бироздан кейин беришимни айтаман.
Тўрт ёшга бормаган набирам эса онасининг болаликдаги гапларини такрорлайди:
- Алдамаяпсизми, аябуви!? Алдасангиз, Худо дўзахга ташлайди!

Кампир ҳовлида букилиб қолган қаддини бр амаллаб тик қилмоқчи бўлди-ю уддалай олмади. Чоли вафот этгандан сўнг кампир анча чўкиб қолган эди. Унинг умри давомида фақатгина чоли бор эди холос. Аллоҳ уларга улуғ неъмат аталмиш фарзанд бермаган эди. Камипр умрининг ўтмишини ҳаёл суруб қолди... бир неча йиллар олдин ва кампир маслаҳатлашиб, “Ортимиздан дуолар ўқийдиган, уйимизнинг чироғини ёқадиган бир одам қолсин”,- деб қўшнисининг ўғлини асраб олшиган эди... Ўшанда болакай 8 ёшда эди. Чолу кампир болакайга жоним кўзим деб қарар, меъёридан ошириб тарбия берар, емай едирар, ичмай ичирар эди. Бечора аёл ўғлим бор, болам бор деб кунига 2 марта бўлса ҳам кир ювар, овқат қилар, бошқалар каби бахтли ва рўзғорли, ташвишли кўриниш учун қўни-қўшнилар билан суҳбат орасида “Уйимга борайине, жуда ишим кўп, боламнинг кийимларини ювишим, дазмоллашим, овқат қилишим керак”,-деа кулиб шошганича уйи томон муканглаганча юриб кетар,... хотинлар орқасидан ҳам ҳаваси келиб, ҳам раҳми келиб қараб қолишар “Бечора аёл, фарзанди бўлганида бунданда бахтли бўлар эди...”,-деа орқасидан маъюс боқиб қолишар эди...

Ойлар кетидан ойлар, йиллар кетидан йиллар ўтиб борарди. Чолу кампир асранди ўғлини кўз қорачиғидек асраб-авайлард. Кўзларида севигч ёшлари мўлтирарди. Айниқса боласи бўй етган вақтларда аёл ўғлини ясантириб, тоза ва покиза қарарди, ёш болалар каби парваришларди. Ўғил ҳам чолу кампирнг бу меҳрибончиликларидан шод эди. Уларга кераклича меҳр берар, керагидан ортиқ меҳр олар эди. У бахтли эди. Унинг 2 та ота-онаси бор эди. Аммо у чолу кампирни ОТА-ОНА демасди. Кампир гоҳида шуни ўйлаб йиғлаб қолрд, бир мартагина ОНА деб чақиришини чин юракдан истарди. Бироқ .......... МЕНИ ОНА ДЕГИН БОЛАМ деолмасди... Бариби бир тарафдан жуда бахтли эди... У ким боласи учун овқат қилади, нон ёпади, кир ювади, бобо ҳам ўғли учун боғ яратади, деҳқончилик қилади. Ўғлининг исми Умиджон эди... Ундан ҳақиқатда ҳам кўпчилик умид қилар эди...

Умиджон чолу кампирнинг меҳрибончилигини кўриб, баъзи бир ўртоқларидан кўра бахтли эканлигини ҳис этарди. Чунки шундай ота-оналар борки, болани дунёга келтириб едириб-ичирадию меҳр деган олий туйғуни бера олмайди. Азизларим, сиз шуни унутмангки, бола учун энг аввало меҳр беринг, ўшандагина меҳ оласиз. Баъзан эшитиб қоласан киши, “Фалончининг ўҳли ёки қизига нима етишмаётган экана... егани олдида, емагани ортида бўлса-ю, ота-онасидан кўнегли тўлмаса”,дейишади. Азизим, уларга МЕҲР етишмайди, уларга эътибор етишмайд...

Умиджон бу жиҳатдан бахтли эди. Унга меҳрибон инсонлари чол ва кампир эди. . . У ҳаёт сўқмоқларини чол ва кампир қарамоғи остида четлаб ўтди. Уни ўзи севган қизига уйлантирди. Фарзандли ҳам бўлишди... Чол ва кампир жудаям бахтли эди. Улар энди набира боқиш билан овора эди. Нақадар бахтли инсонлар...

Орадан йиллар ўтб, улар қариб қартайиб қолишди... Бобо тўшакка михланиб қолди... Унинг энди белидан қуввати кетган, меҳр парваришга муҳтож эди... Умиджонга энди негадир бобой ортиқча йук эди гўё... У бобойга умумаэътибор бермас эди, бечора кампир чолига ўзи қарар эди... Ташқарига чиқишда эса катта невараси ёрдамлашар эд... Чол ётиб ўйланар эди... “Бировнинг боғида боғбонман деганинг билан дарахтларни эккан бўлолмас экансан... эҳ аттанг”, деб кўзларига ёш оларди. У Умиджондан бр оғиз меҳр, ширин сўз қумсарди... Минг афсуски Умиджон буни ҳаёлга ҳам келтиролмасди...

Орадан 2 ой ўтиб чол бу оламни тарк этди... Охирги дамлари чиқаётганда “Умиджон болам... Мен отангмана... отангмана... ота дегин...”,-* дея кўзлари юмулиб, жон берди. Минг афсуски Умиджон ота дея сўнги манзилга кетаётган бобойни хурсанд этмади... Ҳа дўстларим... Бировнинг боласига минг меҳрибон бўлган билан болалик қилолмас эканда... Кампир бечора чолининг жасади устига оҳу фарёд уриб бош урди. Умид ва хотини бундан балким хурсандирлар... касалман одамдан қутилгандирлар... Аммо кампир учун бу инсон доим бирдек азиз ва мўътаба, ёлғиз суянчиқ эди...

Кампир шуларни ҳаёл суриб кўзларига ёш олди. У ҳозир уйда ёлғиз, Умиджон хотини ва болалари билан қайнонасиникига тўйга кетишган, у боқувчи бўлган кампирни эмас, бир пайтлар туққан онасини олиб кетди. Ҳа... Энди кампир ҳам ташландиқ, эски ва ишлатишга яроқсиз латта каби бир четга суриб қўйилган эди. У шунча йиллардан бўён БОЛАМ деб меҳр бериб катта қилиб, уйли-жойли қилиб келган боласи учун кераксиз матоҳ эди... У Аллоҳга “Ҳеч бўлмаса биттагина фарзанд бермадинг ё Худоё...”,- деб қон-қон йиғлар, ажин тушиб, тириш бўлган юзларига чиқиб қолган қордай оппоқ сочларини рўмолининг ичига солиб қўяр эди...

Кампир уйга кирди... Абед бўлгаг эди... Соат ҳам 13:00 дан ошиб кетган... Қампрнинг қорни очганди. Егани эса нондан бошқа ҳеч вақо йўқ, чойни эса ўчоқда қайнатиш керак, свет эса йўқ... У ҳансираганча ўчоқ томон борди. Бир амаллаб олов ёқиб, чой қўйди... Чойни қайнатиб дамладида уйга кирди... Дастурхонда фақатгина қотган нон ва чой... Кексайиб қолган онахонимизга шу овқатлик қилармиди азизлар... Бу биринчи сафар эмас эди... Кампир ҳам қаровчиси йўқ ёлғизга айланиб бўлган эди...

Ўша куни кечқурун Умиджон оиласи билан қайтиб келишди. Кампир ётган уйга бир қадам ҳам босмади. Катта навераси келиб момосининг ёнига ўтирди... Момо жимгина ётарди. “Момо”, деди... Момо жим эди... Бола қўрқиб кетиб, “Дада момом гапирмаётир”,- дея бақирди... Умиджон хотини билан югуриб келишди... Кампир охирги сонияларини ўтказётган эди...

Умид умид билан қараб “Болам...” дедию кўзларига ёш қуйилди... Тинмай ёш кетарди... Умиджонга термулиб бир нималар дегиси келардию жон чиқиши бунга халақит берарди...

Шу пайт Умиджоннинг катта ўғли ва фарзанди “Дада нега қараб турибсиз бувим сизга гапираман деяпти, қўлларидан тутинг”, дея йиғлаб юборди... Ҳа, фақат шу набирагина кампир учун дом жон куйдирар эди... Умид хоҳламайгина кампирнинг қўлларидан тутди. Кампир кучсиз бармоқларини Умиджоннинг кафтлари устига қўйди ва бо кучини тўплаб... “ОНА ДЕГИН БОЛАМ...”, деди... Умиджон индама ерга қаради. Катта ўғли “Дада айтақолинг” деб йиғлар эди... Аммо нонкўр ва бебурд Умид бир оғизгина сўзни ҳам шу бечора бефарзанд онадан аяди... Кампир қўлларини секин тортиб кўзларидаги дарё каби кўз ёшларини артмоқчи бўлган эди, минг афсуски бардоши тугаб титраганча жон берди... Эҳ мунисгина онажонима... Ўша онда ёнингизда бўлганимда минг бора ОНАМ, ОНАЖОНИМ дея оёғинингза бош урардим... Чунки сиз каби фаришта оналаримизни бу қадар хор қилганларга нафрат кучли...

Умиджон ўзи билиб билмай келажагини куйдирган эди... Оадан йиллар ўтиб 2 та ўғли ва битта қизи катта бўлишиб оилали бўлишди... Қизи узоқ бир вилоятга турмушна чиққан, катта ўғли Тошкентда хотини ва болалари билан яшайди... кенжа ўғли эса Россияга кетган, 2 йилдан бери қайтмайди... Умиднинг қилмишига яраша жазо олаётганини кўриб ибрат олинг, ҚАЙТАР ДУНЁ.... Азизларим, сиз учун ота ёки она меҳрини берган ҳар қандай одамни норози қилманг, зеро бу синовли ва қайтар дунёди... Экканингазни албатта ўрасиз...

Uchinchi oyning beshinchi kuni. Holi joniga qo'ymayotgan otamga meni oldirib kelganini yolg'ondan aytdilar onaginam. Bir oz yengil tortdim. Ammo, quvonchim uzoqqa bormadi. Sababi onam qozon tepasiga borganida dimog'imga kirgan o'sha badbo'y yog' isidan yana depsinib yubordim. Natijada, otam qayt qilib yuborgan onamni kurib qolib, "Meni aldab, bolani xali ham oldirmabsan- da?" deb ayamay tepkilay ketdilar. Ketma-ket kelib tushayotgan zarbalar dastidan, onamning tor qornida o'zimni qayga olishimni bilmasdim. Tipirchilab, o'ngsiz ingrashdan bo'lak hech nima qilolmadim. Ahvolim yana og'irlashdi. Bu safar onamga o'xshab, mening ham vujudim ezildi. Har soniyada urib turgan yuragim faoliyati sekinlashdi, behollashib tinchib qolganimni sezgan onam, dahshatga tushdilar... Onajon, shu vaqt nima haqida o'ylaganingizni sezdim. Vijdoningiz qiynalmasligi uchun,yaxshisi o'lib qolganim ma'qul edi sizga! Shu paytgacha oldirib kelishga jur'atingiz yetmagandi. Uchinchi oyning oltinchi kuni, otam onamning sochlaridan tortqilab, yovuz do'xtirlar oldiga meni oldirib tashlagani o'zi olib bordi. O'zimga kela boshlashim bilan, yashash uchun yana kurashayotgan yuragim qo'rquv va dahshatdan tez urardi. Onajonim bo'g'zini mahkam qo'llari bilan tutganicha, tinmay yig'lardi. Onajonimni fayzsiz, nursiz xonaga olib kirdilar. Egnidagi xalati oq, ichi nihoyatda qora do'xtir, menga joni achib, meni ko'zi qiymay qon yig'layotgan onamga bas qilishini aytib,jerkib berdi. Xo'rligi kelib qon yig'layotgan onam, ishlashiga xalaqit qilayotgan emish. Bor ovozim bilan fig'onim falakka chiqib nola qilardim. ''Ey, ko'zlarini pul ko'r qilgan vahshiy! Jonimni bergan-Alloh, uni bevaqt olishga seni nima haqqing bor? O-o-o!'' Chidab bolmas og'riq azobidan onam bilan ikkimiz rosa to'lg'ondik. Sovuq va o'tkir asbob-uskunalar meni onamdan ajratishga kirishdi. O'zimni har tomonga olib qochishga urinardim."G'irt-g'irt" etib tozalashga, issiq qonimni bevaqt to'kishga kirishdi qotil. Alloh ato etgan urvoqdekkina, ammo qudratli jonli tanamni bo'lak-bo'lak qilib uzib oldilar onajonimning issiq bag'ridan. Tomirlarim chirt-chirt etib uzilar, og'riq azobidan chinqirishlarim, odamzotning tombitgan quloqlariga kirmasdi aslo. Yo Rab, Hammasi tamom!!!
Oradan biror xaftalar o'tib... Jajjigina xali dunyoga kelishga ulgurmay yovuz kimsalar nobud qilgan farzandiga kuyib ketgan munis onajonimning tushiga kirdim. "Onajon, sizdan aslo hafa emasman, vijdon azobiga siz emas, meni qatl etganlar mubtalo bo'lsin. Qiz bola bulib tugilganimdaham, hech bir o'g'il boladan kam bo'lmasdim. Bu dunyoga kelishdan maqsadlarim,orzu-umidlarim kup edi. Kelajagim porloq bo'lishiga ishonardim, faqat sizlar ishonmadingiz. Aminmanki, agar tirik bulganimda, o'nta o'g'il bolaning o'rnini bosishga, sizlar, opalarim fahrlanib, g'ururlanib yuradigan inson bo'lishga astoydil urinardim. Endi esa orzularim chippakka chiqdi. Qabohat, razillik tomir otgan bu olamga kela olmay yarim yo'ldan qaytganimdan, hech bir imtihon, so'roq-javobsiz jannatga tushish baxtiga muyassar bo'lganimdan mamnunman!" deya issiqqina bag'ridan joy bergan onamni abadul-abadga tark etdim.

salom
Насиба..., мен уни борлигича севдим, калбининг поклиги учун севдим. У менинг бутун хаётим мазмуни... Биз севишиб турмуш курдик. Хаётимиз асалдан хам тотли эди. Унинг пок калби чиройига чирой кушарди. Айникса ойим билан дадамга шунака мехрли эдики, баъзида фарзан булиб мен шунчалик мехр бермасдим. Биз бахтли эдик. Дадам ва ойим бахтдан сармаст эди, хозирги замонда бундай ута аклли ва одобли, мехнатсевар ва гузал келинни топиш амримахол, бизга эса Аллох шундай келинни раво курди дейишиб, дуолар берардилар. Насиба эса тинмай елиб-югуриб хизматини килар эди. Синглим Шахноза билан худди опа-сингилдек эди, 6- синфда укийдиган Абдулла укам эса эркатой, арзанда эди. Баъзи кенойи ва кайнсингилларнинг келишмовчилигини эшитиб хайрон колардим. Чунки Насиба билан Шахноз жуда ахил эди. Биз жуда бахтли оила эдик. Факат уша вокеларгача... Туйимиз булганига хам 2 йилдан ошганди. Аммо биз фарзандли булмагандик. Хаммаси шундан кейин булди, ойим бошида ХУДО БЕРАР... деб куярдилар. Вакт утиши билан ойимнинг Насибага булган муносабати узгара бошлади. Насиба буни сезарди, сабаби хам аник эди. Насиба кечалари ёстикни гижимлаб йиглаётганини билсам-да индамасдим, чунки мендан хафа булади деб уйлардим. Мана, 3 йил хам утди. Ойим бутунлай узгарди. Насибани очикчасига уруша бошлади. Бир куни ишдан уйга келсам, ойим ховлида бакирарди: -Ха, боланг бормики караб вактинг йук булса? Уйда куни билан ётасан, ишлай демайсан. Сендан нима курдик?, деб кимгадир бакирётганди. Насибага эканлигини билардим. Индамай ховлига кириб, ойимга: -Ассалому алайкум, дедим. -Ва алайкум ассалом. Келдингми углим. -Ойи, нима гап? Нега келинингизга бакирасиз? У атай килмаяптику? Худо бермаса биз нима килайлик, дедим узимни зурга ушлаб. -Аслида сен айбдорсан, хотинингни ёнини олмагин. Хозир карагин иш килмасдан ётибди. Шахноза овкат киляпти, нима у раисами? , деди. Ойим билан гап талашгим келмади ва уйга, Насибани ёнига кирдим. У спалнига утириб, ёстикни олдига олганчи мунгли йигларди. Ёнига бориб утирдим ва бошини куксимга куйдим. Бу бечорагинамни мендан бошка хеч ким тушунмасди. Пешанасидан упиб, кузёшларини кулим билан артиб куйдим. Ва: -Насибам менинг, мен сени севаман, сен мени хаётимсан, ойимдан хафа булма, ойимни хам тушун. Хали хамаси яхши булади, деб узимнинг хам кунглим бузулиб кетди, зурга узимни кулга олдим. -Шухрат ака, ойим тугри айтади,мен уларга набера тугиб беролмадим, сиз хам жураларингиздан уялиб юргандирсиз, дея пик- пиклаб йиглашда давом этди. -Бу хакда уйлама, хамаси жойида, мухими биз бир- биримизни севамиз, ахир бу яхшику, Насибам менинг, деб уни юпатиб куйдим. Шу холатда орадан яна 2 йил утди. Туйимизга эса 5 йил утди. Ойимнинг фигони фалакда эди. Хар куни уйда жанжал буларди. Насибам эса кон- кон йигларди. Охири ойимнинг кистови билан шифокор хузурига бордик. 2 кундан кейин натижалар чикишини айтишди. Уйга кайтиб келиб ойим ва дадамга айтдим. Дадам: -Худо мехрибон, хали ёшсизлар, деди. Ойим эса: -Натижа чиксин, кейин хал булади бу ишлар, деди. Мен нима демокчилигини билардим, юзига карадим. Ойим давом этди: -Ажрашасан, бир умр сени деб кон ютишни хохламаймиз, деди. Дадам: -Никох сенга уйинмас, оила бу мукаддас тушунча, аслида сендака кайноналарнинг купайгани сабабидан хозирда ажрашишлар купайган, деди жахл билан. Мен эса Насибадан ажрашишни хохламасдим, Аллохимдан бошка умидим йук эди. 2 кун хам утди, Насиба билан шифохонага йул олдик. Иккаламиз хам йул буйи гапирмадик, ичимизда эса галаён эди. "Нима буларкин" деган савол ичимизни ер эди. Биз севишдик, хаёт эса бизни бирлаштирганди. Буёги эса такдир эди. Шу хаёллар билан шифохонага етиб бордик... Бизни текширган шифокор хонасига кирдик. Доктор натижалар тайёрлигини айтди: -Биласизми Шухратжон, деди шифокор, натижалар тайёр. Икковларингиз хам согломсизлар, энди буёги Худодан. Балким юлдузларингиз юлдузларингизга тугри келмагандир, ажрашиб такдирларингизни синаб курингизлар, мана шунака оилаларнинг 10тасидан 9таси ажрашиб фарзандли булишиб кетишяпти, деди. Менинг эса бирдан жахлим чикди: -Нима килишни узим биламан, сиз узингизнинг ишингизни килинг, маслахатингизга зор эмасман, деб Насибани кулидан тутиб, ташкарига чикиб кетдим. Жуда жахлим чикканди. Насиба буни билди ва индамай менга эргашиб кетаверди. Энди ойимга айтиш, тушунтириш колганди холос... Уйга етиб бордик, Насибага "Хонага кир" деб узим ойим ва дадамнинг олдига кириб, "Согломсизлар дейишди" дедим. Дадам "Худога шукур" деди. Ойим эса: -Йук, мен ишонмайман, шундай экан нега 5 ярим йилдан бери фарзандларинг йук? Кани айтчи?, деди. Мен индамай ерга бош эгиб турдим. -Ажрашасан, тамом деди катъий. Дадам: -Бироз кутайлик, зора Яратган эгам бериб колса, деди. -Йук, ажарашади, деб ойим яна айтди. Мен ортик чидаб туролмадим ва: -Менинг куядиган хотиним йук. Мен бахтлиман, хали хамаси олдинда. Аммо нима булган такдирда хам Насиба билан ажрашмайман,деб хонадан чикдим. Насибани ёнига кирсам, бурчакда утириб йиглаб турган экан. Унинг ёнига ётиб, тиззасига бошимни куйдим. Кузларимни юмиб: -Насибам менинг, сенинг ёнингда булсам мендан бахтли одам йук дунёда дедим. Бироз сукутдан кейин у шундай деди: -Шухрат ака, менинг жавобимни беринг, уйланиб такдирингизни синаб куринг, деди. -Бас кил, биз бахтлимиз фарзандимиз булмаса хам, дедим. -БАХТ ДЕГАНЛАРИ ШУ БУЛСА, БАХТСИЗ БУЛГАНИМ ЯХШИЙДИ, деди. Бу гапнинг маъноси жуда чукур эди. Шундай килиб ойлар утди. Бу орада синглим Шахнозани турмушга бердик. Яна ойлар утди, уйимизда хар куни жанжал эди. Ойим хайда дер эди, мен эса доим рад этардим. Балким ушанда ойимга кулок солиб, айтганини килганимда яхши булармиди... Аммо мен Насибани севардим. Буни факат чин дилдан севган инсон тушунади. Жондан азиз инсонингни бировг бериб куйиш улим эди. Ажрашсак у хам кимгадир тегарди, буни эса мен 2 дунёда хохламасдим. Шу тарзда 8 йил утди. Бу орада укам Абдулла коллежни битириб, университетга кириб, Шахноза синглим фарзандли булди. Вакт жуда тез утганди гуё. Шахнозанинг углини куллук килиб келгани совгалар билан бориб келиш учун хаммамиз кийиниб, тайёрландик. Насиба хам тайёрланди, менинг кийимларимни тугирлаб, иккаламиз ховлига чикдик. Дадам, ойим, укам машинага минишмокчи булиб турган экан, ойим бирдан: -Насиба келин, сиз уйда колинг, бефарзанд аёл янги тугилган чакалокни куриши бехосият дейишган ота- боболаримиз, деди. Дадн аччик устида: -Хе сенинг уша ота- боболарингни... Онаси, нима бунча захарсан, ахир келининг кушдек беозорку, нимага ирим киласан? , Келинг кизим бирга борасиз, деди. Насиба аллакачон кузёш килганди. Мен эса онамга гап кайтара олмасдим, бир тарафда дадам хам борлар. Ойим яна: -Унакада менсиз борингизлар, мен бормайман, деди. Шу пайт Насиба ортик чидай олмади ва йиглаб уйга югуриб кириб кетди... Биз эса аччикланиб йулга тушдик. Насибам эса кон ютиб колаверди... Кунларимиз мана шу тарзда утаверди. Насибамга кун йук эди. Орадан яна 3 йил, хамаси булиб 11 йил утди. Бу орада укам Абдуллани хам уйлантирдик. Орадан 6 ой утиб, унинг рафикаси, яъни келинимиз хомладор булди. Мана шундан сунг хакикий уруш бошланди. Ойим Насибанинг холи-жонига куймай куйди. Йук, тагин укасининг хотини хомладор булгани ёкмапти деб уйламангизлар, аксинча мен бундан жуда хурсанд булдим. Чунки унинг такдири меникидай эмас эди. Ойим Насиба билан ажрашмаслигимни англаб етган шекилли бу хакда бошка огиз очмай, энди унинг устига яна битта хотин олишимни айта бошлади. Аллакачон номзод хам топиб куйишибди, эри улган ва кулида 9 ойлик ёш жувон экан. Албатта мен карши чикдим, чунки Насибамга кундош олиб келишни истамасдим. Аммо ойимнинг хар кунги ялинишларию кузёшлари менинг розим булишимга олиб келди. Чунки ойимга хам огир эди. Бола асраб оламиз деганимизда "Бировнинг боласи боланг булолмайди" деб рози булмаганди. Шундай килиб мен иккинчи марта хам уйландим, энди менинг 2 хотиним бор эди, Насибамга кундош олганимдан жуда афсусда эдим. Энди 2 ут орасида эдим, буёги мени не- не ташвиш кутаётганини билмасдим. Кундошли оила канака булишини билардим... Никохнинг биринчи окшомида Насибанинг ёнида эдим. 2 хотиним Лобар эса мени кутиб утирарди. Ёнига кириш хаёлимга хам келмасди. Унинг 9 ойлик боласи шу ерда эди. Насиба жуда хомуш ва жим утирарди. Ташкаридаги оёк товушидан чучиб тушдим. Товуш эшигимиз олдига келиб тухтади ва "Шухрат буёка чиксанг? " деди. Бу ойим эди. Мен индамадим. Насиба: -Шухрат ака, бораколинг, мендан хавотир олманг, деди ва ерга эгилди. -Йук, чикмайман, дегандим ташкарида турган ойим: -Чикаколда энди, тураманми шундай?, деди. Иложсизликдан секин урнимдан туриб ташкари томон юрдим. Эшикни очиб, ташкарига чикар пайт оркамга карадим, Насиба спалнига бошини куйиб уксиб- уксиб йиглаб колди, мен эса Лобарнинг ёнига ойимни йиглаб ялиниши сабабли кирдим... Насиба ва Лобар уртасида доим кийналар эдим. Ойим айтмасалар Лобарнинг ёнига кириш хаёлимга хам келмасди. Чунки Насибамни ташлаб кетгим келмасди, у менинг куз очиб курганим, биринчи севгим, биринчи бахтим эди. Аммо динда хам 2 хотинликнинг талабларини билардим, шунинг учун хам Лобарнинг ёнига кириб туришга мажбур эдим. Лобар жуда гапга чечан, маккоргина эди. У хар куни ойимга ширин- ширин гапириб, иш килмай гап сотиб утирарди. Менинг Насибам эса тинмай уй ишлари билан банд эди. Ойим 180 градусга узгарди. Хотин зотига хайронман, ким ширин гапириб, кунглини олса шундан яхши одам йук у учун. Онам хам худди шунака эди... Кунлар, хафталар, ойлар ута бошлади. Бу пайтда Лобар аллакачон оила йуритувчига айланди. Насиба ундан сураб овкат килар, иш киларди. Бунинг бошида эса онам турарди. Мен бир сафар аралашган эдим, ойим ХОТИНЛАР ИШИГА АРАЛАШМА, СЕН ЭРКАКСАН деб огзимни беркитди. Ота-она кунглини огритиш канчалар гунохлигини билардим... Шу тарзда хаётими мазмунсиз ута бошлади. Бу орада Абдулла укам угилли булди. Чакалок оиламизга файз олиб келганди. Унинг углини хамамиз кутариб упиб, эркалардик. Факат бундан Насибам йирок эди. Чунки ойим яна иримларини айтиб, кул теккизгани куймасди. Бир сафар Насиба ойим уйда йуклигида Абдулланинг хотинига: -Овисинжон, сиздан бир илтимосим бор, деди. -Айтаколинг бемалол. -Узингиз биласиз, мен бефарзандман, ойим эса углингизни кулимга олишимга йул куймайди. Илтимосим шуки... деб ерга бокди, кузёшлари дарё булиб окарди. -Илтимосим шуки, углингизни бир багримга боссам, чакалок хидини бир марта булса хам хис этсам дейман овисинжон, деб ерга чуккалаб уксиб мунгли йиглаб колди. Мен уйда жимгина ва ичим эзилим кузатиб туриб, кузларимдан ёш маржон каби куйиларди. Абдулланинг хотини: -Кенойи, мен розиман, йигламанг, факат ойим эшитмасин, мени урушади, мана олаколинг, мана олинг, деб йиглабгина углини Насибага узатди. Насиба худди олтин топгандай куз ёшларини шошганча артиб, чакалокни кулига олди. Аввал юзига термулиб, туф-туф куз тегмасин, деб иримини килди. Кейин эса юзини юзига босди. Багрига босиб уксиб-уксиб йиглай бошлади. Унинг куз ёшларида 12 йиллик сукут, сабр, сабот, дарду аламлар мужассам эди. Бу холатни курган тош хам эрирди. Насибам роса багрига босиб йиглаб-йиглаб олди. Мен ортик чидай олмадим, юзимни бекитиб, йиглаганча дераза олдидан кайтиб ерга утириб колдим... Уша йуни кечки пайт Лобар илон хамасини курган экан, ойимга ошиги билан бурттириб айтиб берди. Ана уруш, ана тупалон. Ойим Насиба билан Абдулланинг хотинини еб ютиб куйди. Онам булса хам айбини айтаётганимдан афсусдаман, аммо ойим ва Лобар илон туфайли хаётим барбод булди. Бу орада Лобар авалги эрини уйидаги углини хам олиб келди, боз устига МЕНДАН ХОМЛАДОР БУЛДИ... Ана энди унинг хакикий замони етиб келганди. Ойим умуман уни ишлатмай, хама ишни Насибага осиб куйди. Абдулланинг хотининг эса чакалоги бор, деб ишлатмасди. Мен: -Ойи, нега хама ишни Насибага юклаб куйдингиз? десам. -Хотинчанг хам тугсин, дам олиб ётади, деди. Бу накадар беинсофлик эди... Мен Лобарни ёктирмай колдим, чунки у жуда айёр эди. Ойим унинг айтганидан чикмасди. Насибанинг ёнида булсам, Лобар узини касаллика оларди, ойим эса СЕН УНИ ЁЛГИЗЛАТМА, У ХОМЛАДОР деб холи жонимга куймасди. Насибани роса ёмон курарди, чунки унга доим ёмон куз билан карарди. Чунки менинг Насибага муносабатим бошкача, уни каттик севардим. У Лобар каби айёр, чакимчи, тулки ва ёвуз эмасди. Унинг калби жуда пок, кушдек беозор эди. Лобарни нега бу кадар хакоратлаганимни вакти келиб билиб оласизлар... Лобарнинг ой-куни якинлашган сари нагмаларию шартлари хам ошиб кетаверди. Ойим эса унинг гапини ерда колдирмай бажарарди. Бир куни НАСИБА КЕТСИН, У МЕНИ ЭРИМДАН СОВУТЯПТИ, МЕНГА УМУМАН МЕХРИ ЙУК, У ЭРИМНИ ИССИК- СОВУК КИЛИБ ОЛГАН деб роса тупалон килди. Насиба эса бир огиз гапирмай уйга кириб кетди. У бефарзандлигидан узини гунохкор хисобларди ва тинмай мехнатда эди... Ох Насибам менинг, шурлигим менинг... Мен бу сафар хам уни хайдамадим. Хуллас Лобар угил тугди. Мен хам Насиба хам, айникса ойим жуда хурсанд эдик. Углимни тугрукхонадан роса дабдаба билан олиб келдик. Кунлар шу тарзда утарди. Мен икки хотинимга хам бир хил вакт ажратардим, энди углим бор эди. Насиба бу чакалокни хам кулга ололмасди. Аммо бу билан мен Насибани ташлаб куймадим, яна авалги мехрим, севгим кайнок эди. Бир куни Лобар: -Фарзандли булсам менга мехрли булади деб уйлардим. Хатто иссик-совук хам килдирдим. Барибир мени яхши курмадингиз, деб додлаб йиглади. Мен эса: -Менга иссик совугинг таъсир этмайди, калбинг пок булса мен хам яхши муносабатда буламан, Насибадан урнак олсанг арзийди, шунчаки у бефарзанд, аммо мен уни севиб ардоклашда давом этаман, деб чикиб кетдим. Орадан ойлар утди. Насибам эса сабр билан юраверди. Бир куни кечки овкатдан сунг Насиба хонасига кириб кетди, мен эса углимни уйнатар эдим. Орадан 1 ярим соатлар утгача юрагим гаш булиб унинг хонасига кирдим. Не куз билан карайки у ерда огзидан кон ва еган овкати келганча инграб ётарди. "Насибааа" деб бошини кутардим. У йигларди, "Шухрат ака" деб тинмай гапирарди. У сунги нафасларини оларди. "Шухрат ака, АГАР БАХТ ДЕГАНЛАРИ ШУ БУЛСА МЕН БАХТСИЗ БУЛИШНИ ХОХЛАРДИМ ..." деб йигларди. Овозимни эшитиб, ойим, дадам, Абдулла ва хотини хамаси чопиб келишганди. Факат Лобар илон йук эди... Насибам жон берар эди. "Шухрат ака... Лобарнинг овкатини еманг, у котил, болаааам. Болам Шухрат ака... Ойижон" деб инграй бошлади. Ойим "Ха кизим" деб ёнинга келиб кулини тутмокчи булганда Насиба кулини тортиб олди ва "Узимнинг ойижонииим, ойииии" деб жон талвасасида инграрди. Хаммамиз дод солиб йиглардик. Лобарнинг бу кадар ёвузлигини билмасдим. Насиба давом этди "Шухрат акааа Лобарни химоя килинг, у у, у, у" дедию "Ё Аллох, ё Аллох..." деб чукур нафас олиб 2 типирчиладию жон берди... Йууук, Насибам дея еру- осмонни бузиб йигладим. Лобар унга захар берибди, экспертиза хулосаларида бу аникланди. Лобарни узим ёзиб бердим, унинг ёвузлигидан куркдим, у Худодан куркмайдими, демак хечнимадан куркмайди... Уни 16 йилга кесишди. Углимни олиб колдим, авалги углини хам олиб колдим. Ойим "Пиширган ошидан пушаймон"эди. Аммо орада менинг Насибам бу разиллик курбонига айланди. Ойим Насиба билан бола асраболамиз деганимда карши чикканди. Мана энди бир эмас 2 та болани узи асрайди. Мен эса Насибамни кора тупрокка топширдим. У бефарзандлик курбони булди. Лобар ва ойим хаётимнинг барбод булишига сабабчи булди... Хозир 4 йил булди Насибамнинг вафотига хамда Лобар илоннинг камалганига. Уйлангани чучияпман, хаётим яна захарланишидан куркяпман, менинг Насибам юрагимда яшайди ва уни то умримнинг охиригача шу ерда саклайман... Тамом. Эътиборларингиз учун рахмат азизлар. Хеч кимга бу хаётни Аллох курсатмасин.

Hikoyani o'qib judayam tasirlanib ketim kozyosh Judayam achinarli . @yiglash Dunyoda eng katta baxtsizligi farzandsizlig bo'lsa kerak . Qolgan muammolarga yechim topsa bo'ladi Bazida bilib bilmay qilgan xatolarga : bu ish bo'lmaganda hozir hammasi boshqacha bo'lardi .... degan gaplar kelganda shukur qilishga o'rgatarkan .Xudoga shukr meni eng katta- baxt Onalik baxtiga yetqizganinga . Ilohim bu baxtimiz bardavom bo'lib ,bolalarimiz sog' salomat , aqlu farosatli , yaxshi xulqli , yetuk inson bo'lib, baxli bo'lganliklarini ko'rish nasib etsin hammamizga

Унвонсиз мактуб:
Бир турк бошидан ўтган воқъани хикоя қилади: бир кишидан икки минг риёл миқдорда қарз олдим , ишим битиб қайтариш вақти келди ва у инсон хаққини талаб қилиб келди мен у кишидан қарз олганимни инкор қилдим чунки менга қарз берганлиг тўғрисида хеч қандай хужжат йўқ эди ,ва мени бу қилмишим эвазига нима кутиб турганлигини билмас эдим бошланишида ярим милион риёл зиён қилдим ва шу кундан бошлаб зиёним давом этаверди , дар хақиқат аёлим менга қарзимни қайтариб беришм кераклиги ва менга келаётган бу балолар шу қилмишимни
натижаси эканлиги хақида насихат қилди, минг афсуслар бусинки мен унга қулоқ солмадим ва ўз ман-манлигимда давом этдим,хатто авта халокат сабаслик энг азиз бўлган уч фарзандимдан ажралдим, шу воқъадан сўнг қарзимни қайтариб беришга қарор қилдим ва у инсондан кечирим сурадим!!!

Икки марта эрдан ажраган бир ўқитувчи аёлни киссаси: иккинчи эримдан ажрашганимдан кегин аёли ва беш фарзанди билан ахил ва тотув яшаётган бир кишига тумшга чикмокчи бўлдим ва бу кишини аёлини яхши кўрган холамни ўғли билан келишиб унинг аёли эрига хиёнат қилгнлиги тўғрисида миш-миш чиқардик ва танишлар ўртасида бу гапни тарқатдик,ва кунлар ўтиши билан уларни оиласини бузишга эришдик ,( бу аёл йиғлаб хикояни давом этди) бир йил ўтгандан кегин у аёл бишқа бир яхши инсонга турмушга чиқди ва эр мендан бошқасига уйланди мен ва холамни ўғли мақсадимизга етмадик,ва лекин биз зулмимиз натижасини тотдик мен саратон касалига дучор булдим ва холамни ўғли эса бу воқъидан уч йилдан сўнг тўқ уриб ўлди.

Яна бир қисса: саъд хикоя қилади : мени экин экадигон еримни ёнида озгина ер бор эди ва эгасидан бир неча бор шу ерни менга сотишини сўрадим кўнмади ва мен бу ерга куч билан бўлса хам эгалик қилишни хохладим чунки у ерни отасидан мерас қилиб олиб қолган эди, лекин хужжатлари йўқ эди чунки қишлоқ ахли хужжатларга этибор беришмайди ва мен бу ер меники эканлигига қозини олдида гувохлик беришлари учун икки кишига олтмиш минг риёлдан бердим ва ерни қўлга киритдам ,ва бу ерда экин экишга бир неча бор уринмай хосил ололмадим ва холанки мутахассислар бу ер экин экишга яроқлик деб айтишса хам ва ўзимни еримга хам қурт қумитсқа босиб кетди ва натижа бир қанча зара қилдим ва сўнг ерни ўз эгасига қайтариб бердим эгаси яхши хосил ола бошлади ва мени еримдаги қурт қумирсқалар хам йуқолди!!!
Уйлауманки зулимни оқибати ёмон эканлиги хаммага маълум зеро АЛЛОХ таоло ( иззатим ва жалолимга қасамки вақит ўтса хам мен албатта сенга ёрдам бераман) деган. Лекин афсуслар бўлсинки кўпчилик буни эсдан чиқаришмоқда ва зулим қилишда давом этишмоқда, золим ким бўлишидан қатъий назар АЛЛОҲ албатта мазлумга ёрдам беради.

~~~Қайнонам ОНАМ~~~
Бу мақолани қандай бошлашни билмай узоқ ўйландим. Очиғини айтсам, қайноналарини ёмонлаган ёки уларни ёқтирмаган келинларни тушунишим бироз мушкул. Балки, қайнона борасида “омади чопган” келинлар турига кирганим учун шундайдир. Халқимиз айтганидай, қайнонаси яхши келин, қайнонаси ёмон келиннинг дардини тушунмас эмиш. Бу оилага келин бўлиб тушганимда эндигина ўн еттинчи баҳоримни қарши олгандим. Ҳамма қизлар каби қайноналар ҳақида кўп ва хўб “эртаклар” эшитганим боисидан, биринчи кунданоқ қайнонамни кўрдим дегунча ўзимга раҳмим келиб кетарди. Уларнинг ҳар бир қарашларига кўз мўлтиратиб турар, ўша қулоғимда қолиб кетган “ёмонликларини” кутар эдим. Аммо...бахтимга адашган эканман. Бир пайтлар ўқиганим ибратли сўзлар: “Жаннатда иккита жой бўш бўлар эмиш – унинг бири яхши қайнона учун бўлса, иккинчиси –яхши келин учун”. Бу сўзларнинг нақадар ҳақлигини билмадиму, лекин ўша бўш жойнинг бирида менинг қайнонам бўлиши истар эдим. Келган кунимдан эътиборан, ёшу‑ғурлигимга кўз юмган, ўз тажрибаларини ўргатган ҳаёт ўқитувчим, ўғилларининг жаҳлидан ҳимоячим, фарзандларимнинг ширин бувижонисига айланган. Ёш келин энди қадам босган янги ҳаётида ҳар турли ҳолатларга тушиб туради. Бу ҳолату‑хатоларни тўғри баҳолаб, келинга буни тушунтира олган қайнонанинг эса садағаси кетсанг арзийди. “Қарс икки қўлдан чиқади”, дейдилар яхшиларимиз. Худди шундай бу ҳаёт ёшлардан ҳам катталарнинг насиҳатларини тўғри қабул қила билишни талаб этади. Чунки қайнона ҳам она каби, насиҳатни келиним ёмон бўлсин, деб қилмайди. Фақат баъзида биз келинлар ўз онамиз эмас, қабилида иш тутамизу, уларнинг насиҳатларидан турли‑туман тиканларни кашф қилиб, хафа бўлиб қоламиз. Бувим доим дердилар, “Болам, бир гап гапиришдан аввал шу гапинг қаршингдаги кишини кўнглини чил‑чил синдирмайдими, эртага бу айтган гапинг учун ўзинг уялиб қолмайсанми, ўйлаб кўриб кейин гапир. Бу ҳолатку ўтар кетар, аммо гапирилган аччиқ гап бир умр кишининг қалбида из қолдиришини унутмагин”, дердилар. Ширин гапу, очиқ чеҳра кўпгина деворларни йиқитишга қодир. Келинлар ҳам қайноналаридан бир оғиз ширин сўзу, очиқ чеҳраларини дариғ тутмасалар, оилага не ажиб бир баракат ёғилади. Асабийлашишга сабаб бўлган янги кўйлаклару, тузи бироз кўпайиб кетган овқатлар ҳам унут бўлади, аммо айтилган аччиқ сўзлар доим киши қалбида қолади. Келинларнинг бироз тилларини тийиб туришларининг ҳикмати бисёр. Аёл оилаю уйнинг посбони, ундаги хотиржамлик чироғи. Бу икки чироқ бор кучини бир‑бирини ўчиришга сарф қилмасдан, уйни янада чароғонроқ қилиш ҳаракатида бўлса, хонадон эркаклари ҳам уйга шошади. “Бир кун жанжал чиққан уйдан 40 кун барака кетади”, дейишади. Баракатни ўз тилларингиз билан қувманг, келинлару, қайнонаналар. Ёруғлигингизу, аёллик назокатингизни беҳуда тортишишу, гиналарга сарф қилмай, бир‑бирингизни тушуниш ҳаракатида бўлинг. Баъзан қарши тарафнинг “ёқмас қилиқларига” кўз юмиш даркор, баъзан қандай бўлса шундай қабул қилиш ёрдам беради. Секин‑аста ҳаммаси изига тушиб кетадию, вақт ўтиши билан бир‑бирингизни бир кўз қараши биланоқ тушуниб олишни ўрганасиз. Қайнонангизнинг ҳаёт завқи унинг набираларида, ахир “данагидан мағзи ширин”, дейдилар бувиларимиз. Бувижонлари ёнида бу жажжи миттивойларни урушманг, ахир бу бувижонларнинг кўнглига ботишидан жуда яхши хабардорсиз. Дастурхон бошида ўтирар эканмиз, косамда катта гўшт турарди, “сиз енг”, дея турмуш ўртоғимнинг косасига солдим. Улар ҳам гўштни олдилару, ёнларида ўтирган оналарининг косаларига солдилар‑да, “Онажон, сиз енг”, дедилар. Шундай ўғил тарбия қилган қайнонамга минг раҳмат, ахир мен ҳам ўғлимдан эртага шу гапларни эшитишимни ўйладимда, бунинг нимаси ёмон?!. Биз билмаган нарсалар кўп, ёнимизда соғ бўлинг доим, қайнОНАлар!
Мадина ЛУҚМОНОВА

Сизга ўхшайман!

Фарзандим дунёга келди. Бу хабарни “Самолётга улгура олармиканман?” деган хавотирли хаёл билан банд пайтимда эшитдим...

Мен ҳали у, ҳали бу жойларда сафарда эканман, юришни ўрганди, гапиришни ҳам... Бир оз катта бўлгач, “Сизга ўхшашни хоҳлайман, дадажон. Катта бўлганимда худди сиздек бўламан”, деган гапини эшитиб, бошим осмонга етди.

Кун бўйи ишхонамга неча марталаб телефон қилар, “Қачон келасиз? Эртароқ қайтинг”, деб такрорларди.

– Хўп, ўғлим, хўп, иложи борича эртароқ бораман, кейин бирга ўйнаймиз...

Шу тарзда йиллар ўтди. Ўғлим ўн ёшга кирди. Туғилган кунига копток олдим. Жудаям суюнди. Бўйнимдан қучоқлаб, раҳмат айтди. Кейин:

– Дада, бирга ўйнамаймизми? – деди қувноқ овозда.

– Ўйнаймиз, албатта, ўғлим. Фақат ҳозир эмас, ишларимни битирай, хотиржам бирор жойга бориб, яйраб тўп тепамиз.

– Ростан оборасиз-а? – сўради севиниб. Кейин қўшиб қўйди: – Катта бўлсам, сизга ўхшайман!

Ўғлим олдин мактабни, кейин университетни яхши баҳоларга тугатди. Дипломини олган куни қучоқлаб табрикладим: “Сен билан фахрланаман”, дедим кўзимга ёш тўлиб. Ўша куни у билан гаплашгим келди. “Бугун бир суҳбатлашиб ўтирайликми?” дедим. “Зўр бўларди, дада. Қанча йиллардан бери холи ўтириб гаплашмадик, – жавоб берди. – Лекин, дада, хафа бўлманг, бугун ўртоқларимга сўз берганман-да...”

Кейин нафақага чиқдим. Нафақадаги одамда энг кўп нарса бўш вақт. Зерикканимда узоқ шаҳарда ишлаётган ўғлимга телефон қилардим, унинг эса гаплашишга камдан-кам фурсати бўларди, доим бир жойга шошилиб турарди. “Вақт топишим билан бораман, дадажон. Ўзимам соғиндим. Ишларни кўрмайсизми, кундан-кунга кўпайса кўпайяпти, камаймайди. Балки келаси ҳафтага имкон топарман...”

Аммо ўғлимнинг “келаси ҳафта”си ҳеч келмади. Бир сафарги шундай суҳбатдан кейин битта ҳақиқатни тушундим – ўғлим мақсадига етибди. Доим менга ўхшашни орзу қиларди. Улғайиб, худди менинг ўзим бўлибди...

:rah# samira molodes

ҚАЛАМДАН БЕШ ЎРНАК

– Ву-уй, қаламингиз бунча чиройли, буважон. Менга бери-инг.

Отахон ёзишдан тўхтади. Набирасининг чақнаб турган кўзларига меҳр билан термилди.

– Бераман, болажоним, албатта, бераман. Шуни ёзиб олай.

Болакай қораланган қоғозга бир муддат тикилиб туриб, хонасига кириб кетди. Анчадан кейин отахон ёзишни тугатиб, тўрт букланган қоғоз орасига қаламни солди. Ухлаб ётган набирасининг бош томонига қўйди. Унда бундай сўзлар битилган эди:

“Менинг азиз болажоним. Катта бўлганингда, худди қаламга ўхшашингни истардим. Унинг бешта хусусияти бор. Инсон бўламан десанг, қаламдан ҳам ўрнак ол.

Биринчидан: ўзингни ҳар қанча доно билсанг ҳам, сени юргизиб, йўналтириб турган Қўл борлигини зинҳор унутма. Шу Қўлга суянишни, унинг измида бўлишни ўрган.

Иккинчидан: енгил, равон ёзиши учун қаламни вақти-вақти билан чархлаб туриш керак. Бу – оғриқли жараён. Аммо бирор натижага эришмоқчи бўлсанг, машаққатларни сабр билан енгишга тўғри келади. Зеро, инсонни синовлар тоблайди.

Учинчидан: қаламда ёза туриб, хатога йўл қўйсанг, ўчирғичда тўғриласа бўлади. Мард инсонгина хатосини тан олади, ўзини ислоҳ қилишдан эринмайди, ор ҳам қилмайди.

Тўртинчидан: қаламнинг шаклу шамойили эмас, ичидаги ўзаги муҳим. Шундай экан, қалбингда яхшиликларни сақла. Ҳар қандай вазиятда қатъиятингни йўқотма.

Бешинчидан: қалам ўзидан из қолдиради. Шу каби сенинг ҳам бирорта амалинг изсиз кетмайди. Демак, қадамингни ўйлаб бос. Ортингдан фақат эзгуликлар қолсин.

Сени яхши кўрган Буважонинг”.

Гўдаклар тиканзорда қолмасин

Эркаклар қатори аёллар ҳам пул топиш илинжида болаларини уйда қолдириб, чет давлатларга кетаётгани сир эмас. Аёл оила кўрки, файзи, фарзандлар тарбиясига масъул. Аёли йўқ хонадон тиканзорга ўхшайди. Шу тиканзорда болалар қанча қийналишини аёлларимиз наҳот ўйлашмаса?

Яқинда қўшни қишлоқлик Қодиржондан бир воқеани эшитиб, изтиробда қолдим...

...Бозор дарвозасидан кириб-чиқаётганлар дарвоза олдида совуқдан жунжикиб ўтирган чамаси уч-тўрт ёшли қизчага бефарқ қараб ўтолмасди. Кимдир унга қанд, кимдир юмшоқ кулча узатарди.

Ўттиз ёшлардаги аёл бозор-ўчарини қилиб бўлгач, дарвоза олдига келгач, сумкаларини ерга қўйди. Шу пайт ёнгинасида катта-катта қора кўзлари жавдираб турган қизалоққа кўзи тушди. Совуқда дир-дир титраётган қизчага ичи ачиди. Яқинига келди. Музлаган қўлчаларидан тутди, бағрига босди ва:

– Айланай қизим, совқотибсан-ку, ойинг қани? Нега бир ўзинг бу ерда турибсан?

Қизалоқ кўзларини юмиб-очиб, йиғлаб юборди:

– Ойим... ҳозир келаман... деб... келмади...

Аёл қизчани бағрига босаркан, чўнтакчасидаги букланган қоғозга кўзи тушди. Уни очиб, ўқий бошлади: “Ассалому алайкум! Ким қизимни фарзандликка олиб, бағрига босса, мендек бағритош онани кечирсин. Ота-онам дунёдан ўтганига анча бўлди. Қизим билан ҳар жойда, ижара уйларда яшадим. Тикувчилик қилдим. Аммо ишим олдинга юрмай, жуда қийналдим. Қизим ҳам мен каби қийналишини истамайман. Кечқурун Россияга жўнаб кетяпман. Қизимни сийлаганларни Худо сийласин!..”

Аёл хатни ўқиркан, кўзларидан дув-дув ёш оқарди. Қизчани бағрига босганча лаблари пичирлади: “Бечорагина...” У қизчани даст кўтарди. Бир қўлида сумкалари... Уларнинг зил-замбилдек оғирлиги аёлга энди сезилмасди...

bu o'zimizda bo'lgan voqiya
bir ayolni 3 qiz farzandi bor ekan 4chisiga homilador bo'libti uziga tushsa bunuisini yam qiz debti oldirishga eri majburlabti lekin bola katta bo'lgani uchun buni ilojisi bo'lmastan jarohlik yo'li bilan oilishga do'qtir bilan kelishibti apiratsyada ne ko'z bilan ko'rishsa bola o'g'il ekan ayolni erin chaqirib ko'rsatibti eri saqlab qolishni ilojisi bormi desa yana tikib qo'yamiz lekin faqat vaqti kelganda yana jarohlik yo'li bilan tug'diramiz debti.to'lgoq bo'lib bola tugidi o'gil emas qiz ALLOHning qudrati bilan qizaloqni ularga o'g'il qilib ko'rsatgan ekan rizqi borligi uchun doqtirham o'ziga ishonmasdan hozir ishlamey qo'yibti aslo$

"Бугун укам мени хонамга кирди. Мен унга ўгирилмасданок бакириб бердим:
-Йўкол хонамдан, кирмагин буякка!
ўгирилиб карасам, кўлида тарелка, тарелкада атайин мен учун гилосни ювиб, тозалаб, олиб келган экан, мехрибоним.
*************************
"Бугун мактабдан кизим келиб, мендан соков тилини ўргатадиган интернет сайтини топиб беришни сўради. Сенга нимага керак деб сўрасам:
-Мактабимизда янги киз келган. У соков бўлганлиги учун хеч ким у билан дўстлашмаяпти-деди."
*****************************
"Бугун метродан кўчага чикиб кетаётганимда кетимдан ёш йигитлар эргашиб кела бошлади. Хатто улар якинлашиб хам колди. Мен уже пуллик хамёнимдан айрилишга тайёр бўлдим. Лекин билсам уже хамёнимни метрода тушириб колдирибман. Бу йигитлар кетимдан етказиб олиб келишаётган экан. Аллох рози бўлсин."
***************************
"Бугун аэропортда бир аёлни ёнида ўтиргандим. У аёлни кизлари кузатаётиб кўп кучоклашишди ва бир бирини яхши кўришини кўп такрорлашди. Кизларидан бири мени кузатиб турганимни кўрдида:
- Якинда отам самолетда учиб кетиб, кайтиб келмади. Самолет портлаб кетди. Энди биз тушунамиз, якинларимизга канчалик кўп яхши кўришимизни айтишимиз кераклигини-деди."

"Бугун яна ишга кайтдим.
Орадан бир йил ўтибди, мен ногиронлик сабабидан ишга бормаятганимга. Мен ишлаган заводда портлаш юз бериб, икки кулогим гаранг бўлиб колганди. Мени ишга кайтишим чексиз кувонч бўлди. Хатто мени кутиб олишга заводдагилар плакатлар кўтариб чикишибди, у ерда "Йўклигинг бизга билинди" деб ёзилганди. Мени 9 коллегаларим эса эринмасдан соков тилини ўрганиб олишибди, мени кийналмаслигим ва яккаланмаслигим учун. Яхшилик калбни даволайди.

*******************************
"Бугун уни кўргани 127 мартта бордим касалхонага. У 126 кундан бери касалхонада кома холатида етибди. Тушимда у оламдан ўтиб колибди. Уйгонганимдан сўнг, тасаввур килиб кўрдим: У сиз яшай оламанми? Болларимни онаси, мехрибоним ва суюкли рафикам. Кейин телефон жиринглаб колди. Трубкани олсам у экан, кўзим ёшланиб кетди."
***************************
"Пул турадиган хамёнимни йўкотиб кўйганимдан кейин 1 соат атрофида уйим эшиги такиллади. Очиб карасам бир йигит турган экан. У менга хамёнимни кайтиб берди. Ичини карасам пулларим жойида, 200 доллар эди. Ундан мукофот оласанми деб сўрасам, ярмини олишга рози бўлди. Чунки у хам бугун хамёнини йўкотган экан. Ва унда хам 200 доллар пул бўлган экан. Мен унга рози бўлиб 100 доллар бериб юбордим. У уйимдан кетди. Кеч пайт яна эшигим такиллади. Очиб карасам яна ўша йигит 100 долларимни кайтиб олиб келибди. Кандайдир аёл уни хамёнини топиб олиб кайтиб олиб келган экан. Ичидаги пуллари билан. Яхши одамларам бор-а ?"

"Eh insonlar..." Bir odam yangi mashina sotib olibdi. Ertalab turib garajga chiqsa, 7 yoshli qizalog'i mashina eshigiga xafsala bilan qanaqadir yozuvlarni chizardi. Jahli chiqqan ota zarb bilan qizchaning nozik barmoqlariga urdi. U shu qadar alamzadalik bilan urgan ediki, qizchaning qöli sinib ketganini ham bilmasdi. Bir oz vaqtdan söng, g'azabidan tushgach qizchaning qöli shishib ketganini körgan ota qizchani doktorga olib bordi. Rentgan xulosasi suyaklar maydalanib ketganini, va darhol kesib tashlash lozimligini körsatdi. Operatsiyadan söng ota qizining yoniga kirdi. Mitti nigohlar otasiga qarab dedi: "Dada, agar barmoqlarim ösib chiqsa mashinangizga boshqa chizmayman..."
Ota alamini mashinadan olish niyatida kasalxona hovlisida turgan mashinasini teparkan eshigiga qizi yozgan yozuvlarni kördi: "Dadajonim, men sizni yaxshi köraman"

Ona qizini doim mehr bilan shunday deb erkalardi: "Jayron közligim, gözal yuzligim..." Vaholanki, qizchaning közlari g'ilay, körish qobiliyati ham past, yuzlari esa chechakdan qolgan izlar bilan töla edi. Qiz ham kichikligida onasining bu sözlariga ishonar, özini hammadan gözal his qilardi. Ammo katta bölgani sari haqiqatni anglab
borardi. Har gal közguga qaraganida özining gözal yuzli, jayron közli emasligini körib onasini yolg'onchilikda ayblar, hatto yomon körardi. Shunday kunlarning biridа köz shifokorining onasiga aytayotgan gapini eshitib qoldi: "Körish qobiliyati tobora pastlab boryapti, yaqinda kör bölib qolishi mumkin..."
Shifokorlar operatsiya qilinsa ahvoli yaxshi tomonga özgarishi mumkinligini, ammo bunga ham juda katta umid qilib bog'lab bölmasligini aytishdi. Qiz rozi böldi, axir noumid shayton deydilar. Uzoq davom etgan operatsiyadan keyin möjiza yuz berdi. Qizning közlari oldida dunyo ravshanlashdi. U juda yaxshi köra olayotgandi. Közguga qaradi, yuzlari judayam chiroyli edi. Hayrat bilan doktorlardan söradi: "Plastik operatsiya ham qildingizmi?" Shifokorlar jim bölib qolishdi. Nihoyat
ulardan biri jimlikni buzib qizga javob berdi:
" Yöq, qizim öziga mening közim bilan boqib, qanday gözal ekanligini körsin, deya onang öz közlarini senga berdi......"

"Турмуш ўртогимни мозорга кўйганимиздан 2 кундан кейин бугун уйимга гуллар дастаси олиб келишди дўкондан. Бу гул дастаси бир хафта олдин буюртма берилган экан. Гулдастанинг ичида мактуб хам бор эди:
-Жоним мани, азизим, гарчи саратон касаллиги мени маглуб килса хам, билгин: Сен - мен орзу килган аёлсан!"
********************************
"ўзимни таниганимдан бери биламанки отам вактли туриб олиб, онамга нонушта тайёрлайди. Вахоланки отам уйда ишлайди, унга зарил эмас вактли туриш. Лекин отам менга айтади:
-Бу мен учун ёкимли вакт. Чунки мен онангни табассумини кўраман-дейди."
*******************************
"Бугун мен номердан адашиб отамга "Мен сизни яхши кўраман" деб смс жўнатиб юбордим. Узи бу смсни эримга жунатмокчи эдим. Отамдан жавоб келди:
-Мен хам сени яхши кураман, Даданг.
Мен отамга камдан-кам бу гапни айтганман."

BOLALARIMNI QAYTARIB BERINGLAR!

(Bir bechora ayol qismati, uning nomidan gapirib beraman)
Bugun erimni o'lganiga 16kun bo'ldi. Bechora erim
dushmanlari tomondan nohaq zaharlanib o'ldirildi.
Qo'limda 5 yoshar Farrux o'g'lim, 3 yoshar Faxriyor
o'g'lim va endigina tanamda rivojlanayotgan 2 oylik
bolam bilan yolg'iz qoldik. O'sha kuni o'g'illarim
bilan bog'chadan qaytayotib katta yo'l oldida turganimizda, meni
erkatoyim Faxriyorimni bir kishi ko'tarib olib qochib
ketdi. Yo'lda mashina ko'p men Farruxni tashlab
orqasidan yugurdim qo'rqib ketib. Ortimdan
yugurib kelayotgan o'glimni aftobus bosib ketdi.
Arosatda qolib qaysi tarafga yugurishimni bilmay
qoldim, bu tarafda og'limni olib ketishishyapti, bu
tarafda og'lim aftobus tagida qonga belanib
yotibdi. Men o'zimga kelib Farruxni oldiga
chopdim. bBiz kasalxonadamiz, operatsiyaga olib
ketishdi. 30 minutda chiqib bolamdan ayrilganimni
aytishdi. Men bolamni jonsiz tanasini quchoqlab
baqirib yig'ladim. Ko'zimni munchoqginasi nega
onangni tashlab ketding bolam men seni o'ligingni
ko'rish uchun tug'ganmidim. Ona bo'lmay men
o'lay, jonim bolam ko'zlaringni och och och
diydoringa to'yay. Sen meni o'ligimni ko'rsang
bo'lmasmidi jonim bolam... deb yig'layotgan
joyimda xushimdan kettim. 2 soat deganda
uyg'ondim, lekin vujudim bo'm bo'sh edi,
ichimdagi yurakcha urmayotgandi. Qattiq
qo'rqganimdan bolam tushib qobdi. 5 kundan
keyin militsiyadan ham faqat nohush habar keldi
Faxriyorimni topaolishmabdi. Bir kunda men 3ta
bolamni yo'qotdim, na tirikman na o'likman faqat
ikki qo'lim duoda tunu kun farzandimni
qaytarishlarini so'radim. Aybim nima nima axir,
sho'rlik erim bankda xo'jayinini qora ishlarini ochib
bergani uchun o'lib ketti. Nega farzandlarimdanbham
ayirishdi. Men nima qilaman endi endigina 26ga
kirganman.Yosh boshimga shuncha tashvish, tirik
murdaman. Xech kimga farzand dog'i
ko'rmasin.Kenjatoyimni topolmay sarson
sargardon bir sho'rpeshona onaman (bu bo'lgan
voqea)

ВАФО.



Бир киши уйланди. У аёлини жуда яхши кўрар, ардоқлар
эди. Кутилмаганда аёлда ғалати касаллик бошланибди.

Бутун баданига ҳуснбузар ва яралар тошиб, аввалги чиро
йидан асар ҳам қолмабди. Дард борган сари авж олибди.

Касаллик бошланган вақтда эр сафарда экан. У қайтаётгани
да фалокат юз бериб, кўзи жароҳатланибди, кўрмай қолибди.

Шу алфозда эр-хотин 40 йил бирга ҳаёт кечиришибди. Вақти-
соати етиб, аёл вафот этибди. Эр бир умрлик ҳамроҳини, ва
фодор, итоатли хотинини йўқотганидан қаттиқ хафа бўлибди.

Аёлни дафн этишгач, барча тарқалибди. Эр ҳам
ўз уйига кетмоқчи бўлибди. Шунда ёнидаги дўсти:

– Қаёққа кетяпсан? – деб сўрабди.

– Уйимга, – жавоб берибди эр.

– Қандай қилиб кетасан, ахир биров
етакламаса, йўлингни тополмайсан-ку!

– Менинг кўзларим очиқ, – дебди эр. – Фақат шунча
йил ўзимни шу ҳолга солиб юрдим. Аёлимнинг касали
оқибатлари мени шундай йўл тутишга мажбур қилди.

У жуда яхши аёл эди, касаллигидан хабардорлигимни билса,
бутун умр қимтиниб, ўксиниб яшарди. Қалбини яралагим келмади.

“Эрим хунуклигимни билмайди-ку,” дея хотиржам яшаши
учун шундай йўл тутгандим. У қирқ йил касаллигини
умуман ўйламай, ўксимай яшаганидан хурсандман.